Aardrijkskunde

3. Bevolkingsgroei en de verdeling van de beroepsbevolking

Gegeven door:
Richard Mozes
Beschrijving Begrippen Examenvragen

In deze video gaan we het hebben over bevolkingsgroei. Net als de begrippen bevolkingsspreiding en migratie die we in andere Digivideo’s in dit domein reeks behandelen, is bevolkingsgroei een demografische indicator. Het is dus een maatstaf waarmee je de bevolking kan pijlen. Leer met deze uitlegvideo voor aardrijkskunde alles over bevolkingsgroei wat van belang is voor je examen.

Demografie

Demografie omvat de studie van de omvang, de structuur en de spreiding van de bevolking, en hoe de bevolking in tijd verandert door geboorten, sterfgevallen, migratie en veroudering.

Geboortecijfer

Het geboortecijfer geeft het aantal levendgeborenen per 1000 inwoners per jaar aan.

Sterftecijfer

Het sterftecijfer is het aantal sterfgevallen in een bepaald jaar per 1000 mensen van een bepaalde groep.

Natuurlijke bevolkingsgroei

Met natuurlijke bevolkingsgroei, worden alle veranderingen in de omvang van de bevolking bedoeld, voor zover die het gevolg zijn van geboorte en sterfte. Je spreekt van een natuurlijke bevolkingsgroei wanneer het geboortecijfer hoger is dan het sterftecijfer.

Leeftijdsdiagram

In een leeftijdsdiagram wordt de leeftijdsopbouw uitgedrukt van landen. Je kan hieruit opmaken hoeveel mensen van elke leeftijdscategorie er zijn.

Ontwikkelingsland

Een ontwikkelingsland of land in ontwikkeling is een land dat geen hoge graad van industrialisatie bereikt heeft in verhouding tot ontwikkelde landen.

Vergrijzing

De term vergrijzing is een aspect van een verandering in de bevolkingssamenstelling. Deze term wordt gebruikt om aan te geven dat het aandeel van ouderen in de bevolking stijgt en daardoor een stijging van de gemiddelde leeftijd veroorzaakt.

Welvaart

Welvaart is een term die aangeeft dat het goed gaat met de maatschappij, hoe hoger de welvaart in een land is, hoe beter de inwoners het hebben.

Demografisch transitiemodel

Het demografisch transitiemodel of demografisch revolutiemodel is een model dat het geboortecijfer en sterftecijfer laat zien van de bevolking van een land of gebied naar mate de welvaart toeneemt.

Geboorteoverschot

Als het geboorte cijfer groter is dan het sterftecijfer in een gebied, spreken we van een geboorteoverschot.

Sterfteoverschot

Als het sterftecijfer hoger is dan het geboortecijfer, noemen we dan een sterfteoverschot.

Noordwest-Europa is voor LEGO een belangrijke afzetmarkt. De demografische ontwikkeling in deze regio is echter ongunstig voor LEGO

Geef aan waarom de demografische ontwikkeling in Noordwest-Europa voor LEGO ongunstig is.

A1. Samenhangen en verschillen in de wereld

Bevolkingsgroei


  • Bevolkingsgroei is het verschil tussen het geboortecijfer en het sterftecijfer in een land.
  • Geboortecijfer: aantal levendgeborenen in een jaar in een bepaald land. 
  • Sterftecijfer: aantal overledenen in een jaar in een bepaald land
  • Als er meer mensen worden geboren dan sterven dan groeit de bevolking: natuurlijke bevolkingsgroei. En andersom: natuurlijke bevolkingsafname
  • Niet natuurlijke bevolkingsgroei of afname: oorlogen, epidemieën, natuurrampen ect.
  • Hoe meer de bevolking groeit, hoe meer werk, voedsel en woningen er nodig zijn.


Bevolkingsgroei vergelijken

In sommige landen gaat de groei veel sneller dan in andere landen.

Vooral in ontwikkelingslanden zoals, Afrika, Zuid-Amerika en Azië groeit de bevolking veel sneller. Dit komt mede door de verbeterde gezondheidszorg en medische omstandigheden.


Leeftijdsdiagram:

  • Drukt de leeftijdsopbouw van landen uit.
  • Hoeveel personen zitten er in elke leeftijdscategorieën.


Leeftijdsdiagram van een ontwikkeld land ten opzichte van een ontwikkelingsland:

Ontwikkelingsland: 

  • Minder ouderen, mensen worden minder oud.
  • Hoger geboortecijfer, mensen krijgen vaak meer kinderen (geen anticonceptie, abortus)
  • Vorm van een soort piramide.

Ontwikkeld land:

  • Weinig jongeren, meer ouderen: ook wel grijze druk of vergrijzing genoemd
  • Minder hoog geboortecijfer, abortus en anticonceptie mogelijkheden
  • Vorm van een soort urn of vaas


3 oorzaken hoog geboortecijfer in ontwikkelingsland:


  1. Educatie: Het geboortecijfer daalt wanneer de scholingsgraad stijgt, vrouwen die onderwijs krijgen zullen kinderen uitstellen en zich meer focussen op een goede baan. Kinderen worden dan pas op latere leeftijd geboren.
  2. Godsdienst en cultuur: In sommige strenggelovige landen is het normaal om veel kinderen te krijgen omdat anticonceptie verboden is en een groot gezin een hoog aanzien heeft. Daarnaast kunnen kinderen helpen op het land in agrarische culturen en dit geeft meer productie en inkomen.
  3. Toegenomen welvaart (belangrijkste): Deze reden hangt samen met de vorige twee. Des te hoger de welvaart, des te lager het geboortecijfer: De medische voorzieningen worden beter, de zuigelingensterfte neemt af, aantal godsdienstigen neemt af en mensen hoeven niet meer perse een groot gezin te hebben


Demografisch transitiemodel:

  • Geeft aan in welke ontwikkelingsfase een land verkeert gezien het geboorte- en sterftecijfer
  • Ontwikkelde landen zitten in een latere fase

Y-as: staat de ontwikkeling van het geboorte en sterftecijfer per 1000 personen per jaar.

X-as: De tijd verdeeld in 5 ontwikkelingsfase:

  1. fase 1: Een hoog sterftecijfer en een hoog geboortecijfer
  2. fase 2: Een laag sterftecijfer en hetzelfde geboortecijfer: Een economische ontwikkeling vindt plaats: leefomstandigheden, hygiëne en gezondheidszorg verbeteren.
  3. fase 3: Nog lager sterftecijfer en een geboorteoverschot: Het wordt langzaam een ontwikkelde samenleving, een goed toekomstperspectief. Verstedelijking vindt plaats en er komen betere pensioenregelingen waardoor ouderen minder afhankelijk worden.
  4. fase 4: Een laag sterftecijfer en een laag geboortecijfer: de absolute bevolkingsaantallen nemen af in groei. Relatief minder kinderen dus vergrijzing ontstaat. 
  5. fase 5: sterftecijfer net iets hoger dan geboortecijfer: natuurlijke bevolkingsgroei krimpt. Maar er komen wel weer meer migranten naar een land waardoor de totale bevolking toch in balans blijft. 



Beroepsbevolking (werkzame bevolking)

Hoeveel mensen in welke beroepen werkzaam zijn in een land. Door ze met elkaar te vergelijken kun je conclusies trekken over de ontwikkeling van een land dus je kunt het als indicator gebruiken. 


Werkzame bevolking:

Iedereen boven een bepaalde leeftijd die werk heeft of opzoek is naar werk en minimaal 12 uur per dag werkt.

  • Minimumleeftijd: 15 jaar
  • Maximum: 75 jaar


3 verschillende beroepssectoren:

  1. landbouw, bosbouw of visserij
  2. werkzaam in mijnbouw of industrie
  3. werkzaam in de diensten (artsen, garage, schilders, onderwijs ect)