Samenvatting voor NaSk 1: Geleiders, isolatoren en meetinstrumenten
Wat zijn geleiders en isolatoren?
Geleiders en isolatoren hebben te maken met de hoeveelheid stroom die een stof doorlaat. Geleiders zijn namelijk stoffen die een hele lage weerstand hebben, en daarom makkelijk stroom doorlaten. Voorbeelden hiervan zijn metalen zoals zilver en koper. Isolatoren zijn precies het omgekeerde. Deze hebben dus een hele hoge weerstand en laten daarom heel weinig stroom door. Voorbeelden hiervan zijn hout, plastic, rubber of glas.
Je kunt je dus voorstellen dat een stroomdraad, waar we dus makkelijk stroom door willen laten lopen, gemaakt is van een geleidende stof, en dat de houders waarmee we de stroomdraad bevestigen juist gemaakt is van een isolerende stof, omdat we niet willen dat de stroom wegloopt op de plekken waar de stroomdraad bevestigd zit.
Meetinstrumenten voor spanning en stroom
Oké, we moeten ook een aantal meetinstrumenten kennen. Deze spreken redelijk voor zich, maar we gaan er nog even snel doorheen.
Spanningsmeter
Ten eerste is er de spanningsmeter. Deze meet de spanning vóór en na een bepaald punt, bijvoorbeeld vóór en na een lampje, om zo het verschil in spanning en daarmee het verbruik te meten. Spanning meten we in Volt, en daarom noemen we een spanningsmeter ook wel een Voltmeter. De spanningsmeter wordt parallel geplaatst aan het gedeelte of object waarover we de spanning willen meten en heeft een oneindig grote weerstand, zodat er geen stroom verloren gaat over de parallelschakeling waar de meter zit.
Stroommeter
Daarnaast hebben we ook de stroommeter. Deze meet, jawel, de stroom in een stroomkring. De stroom meten we in ampère, dus deze wordt ook wel een ampèremeter genoemd. De stroommeter wordt gewoon in serie in de stroomkring geplaatst en heeft een oneindig kleine weerstand.
Multimeter
Ook bestaat er een multimeter: deze kan zowel stroom, spanning als weerstand meten. Het is dus een ampèremeter, voltmeter en ohmmeter in één.
kWh-meter
Dan hebben we een zogenaamde kWh-meter. kWh staat voor kilowattuur. Laten we nog even kijken wat we daar precies mee bedoelen. Watt is aantal Joule per seconde, dus energie per tijdseenheid. Kilowatt is dus 1000 Joule per seconde, want kilo staat voor 1000. Een kilowattuur is de hoeveel Joule als we een uur een kilowatt zouden leveren, dus 1000 Joule per seconde voor een uur. Een kilowattuur is 1000 keer 3600, want er zitten 3600 seconden in een uur. Een kilowattuur is dus 3.6 miljoen Joule. Een kWh-meter meet het elektriciteitsverbruik van bijvoorbeeld een huishouden en op basis daarvan kunnen de energiekosten worden berekend.
Vermogensmeter
Ten slotte hebben we nog een vermogensmeter. Deze meet elektrisch vermogen; hiermee kan je dus precies zien hoeveel energie er op dat moment wordt geleverd per seconde, want vermogen meten we in Watt en dat is Joule per seconde. Als je bijvoorbeeld op een elektrische fiets zit, dan zou een vermogensmeter aangeven met hoeveel wattage jij op dat moment fietst, dus hoeveel de fiets je helpt om vooruit te komen.
