5. Globalisering

Samenvatting voor aardrijkskunde - Globalisering 

Wat is globalisering?

Globalisering wordt ook wel eens mondialisering genoemd (dus schrik niet wanneer je dat woord ziet), maar voor het gemak gebruiken we in deze samenvatting het woord globalisering. Globalisering is het proces van wereldwijde economische, politieke en culturele integratie van gebieden en samenlevingen. Dit betekent dus dat gebieden over de hele wereld meer verbonden raken met elkaar op verschillende vlakken. 

Door globalisering is Coca Cola overal over de wereld verkrijgbaar, kan je series en films van over de hele wereld kijken, en liggen producten uit het buitenland binnen enkele dagen op je deurmat. In een andere video zullen we inzoomen op de economische, politieke en culturele vlakken van globalisering, maar nu eerst zullen we dieper ingaan op de algemene werking van globalisering.

Hoe werkt globalisering?

Het toenemende contact tussen verschillende landen/gebieden op de wereld, het proces van globalisering dus, zorgt ervoor dat de wereld steeds kleiner lijkt te worden. Een begrip dat hierbij hoort is global village: de wereld wordt als het ware één groot dorp. Netwerken van bedrijven, instellingen, migranten omspannen de wereld en oefenen hun invloed uit op steden en gebieden, op sociale groepen en op individuen. 

Hierbij zijn Multinationale Ondernemingen, afgekort ook MNO’s genoemd, de drijvende kracht. Deze multinationals zijn grote bedrijven met vestigingen over de hele wereld. Door de snelle technologische ontwikkelingen kunnen deze MNO’s zich beter ontwikkelen. 

Relatieve en absolute afstand

Globalisering zorgt er dus voor dat er meer netwerken ontstaan tussen bedrijven, samenlevingen en individuen. Zoals zojuist gezegd lijkt de wereld wel één groot dorp, omdat de relatieve afstand tussen gebieden over de wereld afneemt. De relatieve afstand is de afstand uitgedrukt in tijd, moeite en geld. Bijvoorbeeld: door de uitvinding van het vliegtuig kost het veel minder tijd om naar de VS te reizen dan in de tijd van Columbus, toen er alleen gebruikgemaakt kon worden van schepen. 

De relatieve afstand wordt dus steeds kleiner. De absolute afstand, de afstand uitgedrukt in kilometers, wordt natuurlijk niet kleiner, maar blijft hetzelfde. Het is belangrijk dat je goed het verschil weet tussen de relatieve afstand en de absolute afstand. 

Afstandsverval

Niet alleen de relatieve afstand wordt kleiner, ook het afstandsverval wordt steeds kleiner. Afstandsverval betekent eigenlijk dat wanneer iets ver weg is, het minder belangrijk is, of minder gebruik van gemaakt wordt. Met andere woorden: je hebt doorgaans minder tot geen contact met iemand die aan de andere kant van de wereld woont, maar wel veel met mensen die dichtbij wonen. 

Of een ander voorbeeld: een land heeft minder handel met een land aan de andere kant van de wereld, dan met een buurland. Door globalisering en het ontstaan van steeds meer netwerken, wordt dit afstandsverval kleiner. Het wordt namelijk steeds makkelijker om contact te onderhouden met iemand aan de andere kant van de wereld of handel te voeren met een ver land. 

Absolute en relatieve ligging

Er wordt ook onderscheid gemaakt tussen de absolute en relatieve ligging van een plek. De absolute ligging van een stad is gewoon de ligging, bijvoorbeeld uitgedrukt in lengte- en breedtegraad. Hier verandert niks aan, absoluut dus. De relatieve ligging van een stad daarentegen kan wel veranderen. De relatieve ligging van een stad heeft namelijk te maken met de bereikbaarheid daarvan. Als een stad makkelijk bereikbaar is (bijvoorbeeld door een goede treinverbinding), heeft deze stad een gunstige relatieve ligging. Wanneer een stad niet makkelijk bereikbaar is, heeft deze stad een slechte relatieve ligging. 

Technologische ontwikkelingen

Het kleiner worden van de relatieve afstand is een proces dat tijd-ruimte compressie genoemd wordt. Er is een aantal technologische ontwikkelingen die de tijd-ruimte compressie versterken, of anders gezegd: die ervoor zorgen dat de relatieve afstand kleiner wordt.

Transporttechnologie

Relatieve afstand wordt kleiner door ontwikkelingen op het gebied van transport. Ten eerste door ontwikkelingen op het gebied van transporttechnologie. Een belangrijke ontwikkeling van de transporttechnologie is de verbeterde infrastructuur. Dit houdt in dat verbindingen verbeterd zijn. Denk bijvoorbeeld aan verbeterd wegdek en meer snelwegen, maar ook aan de aanleg van spoorlijnen en vliegvelden. Met andere woorden: het transportnetwerk, de transportlijnen en knooppunten die samen de infrastructuur vormen, is verbeterd. 

Door een verbeterd transportnetwerk en vele opties om mensen en goederen te vervoeren kost het minder tijd, geld en moeite om ergens te komen en wordt de relatieve afstand dus kleiner. 

De tweede belangrijke ontwikkeling wat te maken heeft met transport, is dat de grenzen tussen landen steeds meer open zijn, wat vervoer tussen verschillende landen makkelijker maakt. Deze ontwikkelingen op het gebied van transport maken het makkelijker, sneller en goedkoper om mensen en goederen te vervoeren over de hele wereld. En dat is precies wat globalisering is: meer wereldwijde verbondenheid. 

Informatie en communicatietechnologie

Ten tweede spelen ontwikkelingen op het gebied van informatie- en communicatietechnologie een belangrijke rol bij tijd-ruimte compressie, dus het kleiner worden van de relatieve afstand, en daarmee globalisering. Hierbij moet je denken aan de ontwikkeling van mobiele telefoons, het internet en computers. Contact met mensen over de hele wereld wordt steeds makkelijker, wat de relatieve afstand tussen mensen verkleint. 

Deze twee technologische ontwikkelingen versterken dus de tijd-ruimte compressie en versnellen daarmee het proces van globalisering. Vergeet ook niet dat deze twee technologische ontwikkelingen een positieve invloed hebben op de ontwikkelingen van multinationals.