Economische relatie met de regio en de wereld
Willen we de sociaal geografische ontwikkeling van een land bestuderen, dan kijken we ook naar de economische ontwikkeling van dat land. In eerdere video's hadden we 't al over sociaal geografische kenmerken als demografie, politiek, beeldvorming en cultuur in Brazilië.
Als we nu de economische ontwikkeling van Brazilië willen leren kennen (en dat willen we nu even), dan bekijken we vraagstukken als:
- Hoe heeft het economische beleid, de 'economische politiek' zich ontwikkeld?
- Hoe staat het met de BBP, het Bruto Binnenlands Product?
- Hoe staat het met de economische sectoren als landbouw, mijnbouw, industrie en de dienstensector?
- Waar vinden de economische activiteiten vooral plaats?
- Hoe staat het met de handelsbalans?
- Hoe zit 't met de beroepsbevolking en werkloosheid?
De ontwikkeling van het economische beleid
Op dit ogenblik staat Brazilië op nummer zeven van de top tien van de wereldeconomieën. De economie is geweldig gegroeid in de laatste jaren, verwacht wordt dat Brazilië de komende decennia op nummer vier zal komen. Brazilië wordt waarschijnlijk een van de belangrijkste landen ter wereld.
In de jaren zestig van vorige eeuw (de 20-ste) was men in Brazilië nog aanhanger van de theorie van de importsubstitutie. Het idee is dan: als je de nodige producten zelf maakt, dan hoef je ze niet te importeren en ben je niet afhankelijk van het buitenland. Het stimuleren van de eigen industrie. Alleen heb je daar gigantische investeringen voor nodig.
In de jaren 90 werd dit beleid weer afgeschaft onder invloed van de liberalisering. Men koos voor vrijhandel. Buitenlands kapitaal kreeg weer meer ruimte. In deze, de huidige, eeuw (de 21e) kwam er weer economische groei. Dit kwam door de toenemende vraag naar grondstoffen (delfstoffen vooral), door de investeringen uit het buitenland en door de toenemende industrialisering.
Maar in deze eeuw, te beginnen in 2013, ging het ook minder. In 2014 was het raak: een economische crisis in Brazilië, tegelijk met een politieke crisis. De ooit linkse, eerste vrouwelijke presidente van toen, Dilma Rouseff, werd in dat jaar afgezet, mede onder beschuldigingen van corruptie. De economische crisis duurde tot 2016, en daarna ging de economie weer beter.
Economische groei
De economische groei meet men o.a. door het BBP per jaar te vergelijken. En dat BBP is de laatste jaren behoorlijk gegroeid in Brazilië. BBP betekent het Bruto Binnenlands Product, dat wil (heel kort door de bocht) zeggen: bijvoorbeeld alle inkomens in een land bij elkaar opgeteld in een jaar. Als je dat dan vergelijkt met alle inkomens in een ánder jaar, zie je de groei of afname. Je kan ook alle bestedingen van gezinnen, bedrijven en overheid bij elkaar optellen in een jaar en vergelijken, of de toegevoegde waarde van alle producten.
De Lorenz-curve is een hulpmiddel om het BBP van een land te vergelijken met dat van een ander land.
De economische sectoren in Brazilië
De grootste economische sectoren in Brazilië hebben we in de vorige video ook besproken: dit zijn landbouw, mijnbouw, industrie en de dienstensector. De eerste drie zijn belangrijk voor de export. Dat zie je straks bij punt 5: de handelsbalans. In de dienstensector verdient men z'n geld met verlenen van diensten in de handel, horeca, hotelwezen, toerisme, medische voorzieningen, onderwijs, verzekeringen enzovoort. Eigenlijk alles waar geen tastbare producten bij te pas komen.
Waar vinden deze economische activiteiten plaats?
Het is niet verwonderlijk dat de meeste economische activiteit zich afspeelt in en rond de grote steden. Dus aan de kust, en in de driehoek Rio de Janeiro, Belo Horizonte en Sao Paulo, een stedelijk netwerk. Sao Paulo is de motor van de Braziliaanse economie.
De handelsbalans
Dit is het verschil in opbrengst tussen de import en export. In Brazilië is die handelsbalans, dat evenwicht, zoals dat heet positief. Er is namelijk meer export dan import tegenwoordig. Die export is de laatste jaren zeer gegroeid. Dus er blijft meer geld in het land om te investeren en kopen, en dat is gunstig voor de economie.
Dat import- en export pakket ziet er zo uit:
De export bestaat vooral uit:
- Landbouwproducten: koffie, suiker, sinaasappels, sojabonen, granen, kip, rundvlees;
- Mijnbouwproducten: ijzer- kopererts;
- Industriële producten, eindproducten als: vliegtuigen, auto's, textiel, schoenen;
Export gaat vooral naar de EU, China, Argentinië en de VS (zolang Trump dat nog tolereert).
De import bestaat vooral uit:
- Industrieproducten;
- In mindere mate land - en mijnbouw-producten.
Import komt vooral uit dezelfde landen als waarnaar men exporteert, maar in het algemeen dus met een voor Brazilië gunstige handelsbalans.
Beroepsbevolking en werkloosheid
Typisch voor Brazilië is de grote inkomensongelijkheid. Een groot deel is arm, een klein deel is rijk. De rijken bezitten het grootste deel van het land, de industrie en handel. Dat betekent ook dat zij de grootste ontwikkelingskansen hebben. Hun kinderen gaan naar de beste scholen en universiteiten. De armen hebben daar geen geld voor.
De werkloosheid is ongeveer 12,5% van de beroepsbevolking. Maar, net als in veel ontwikkelingslanden, bestaat er in Brazilië zoiets als een informele sector, een schaduweconomie binnen de economie. Het gaat om werkzaamheden die in de officiële statistieken dan ook niet bestaan, zoals: het verkopen van sigaretten, eten, loten of kranten op straat, prostitutie, zwartwerken. Dit is tamelijk omvangrijk, maar de precieze grootte weet men het niet. Men schat dat één derde van de beroepsbevolking in die informele economie werkt. Die aantallen tellen dus ook niet mee voor het officiële BBP van Brazilië.
Tot zover in het kort de economische situatie en ontwikkeling van Brazilië.
Nog één ding: de Braziliaanse munt heet een real, afgekort BRL. Voor het geval ernaar gevraagd mocht worden. Ook dat behoort namelijk tot economie.
