3. Prijsdiscriminatie monopolie

Samenvatting voor economie - Prijsdiscriminatie monopolie 

Prijsdiscriminatie

Een monopolist kan prijsdiscriminatie inzetten om zijn doelstelling te bereiken. Zo kan het namelijk zijn winst vergroten. Daarvoor moeten we eerst de normale situatie wat verder uitwerken. Let op: de volgende uitleg zul je beter begrijpen door ook de video hierboven te bekijken. Daar zie je een visuele weergave van hetgeen dat we nu gaan bespreken.

Winst monopolist berekenen

We zien hier dus een prijs p* die voortkomt uit de q waar de winst maximaal is. We kunnen dan ook de winst van de monopolist vinden. Dat is namelijk de opbrengst, dus de prijs min de kosten, wat we kunnen vinden op de gemiddelde totale kostenlijn GTK, keer het aantal producten q. Dan krijgen we dus dit grijze vierkant dat de winst van de monopolist aangeeft.

Boven de prijs en onder de Qv lijn zien we nog een groene driehoek. Wat was dit ook alweer? Juist, het consumentensurplus. Hier zien we namelijk dat er een aantal consumenten zijn die bereid waren om meer te betalen dan de prijs, maar dat niet hoeven, omdat iedereen natuurlijk gewoon de prijs p* moet betalen. 

Rechts van de winst zien we dan een rood driehoek ontstaan, en dit is het welvaartsverlies oftewel de deadweightloss. Als de MK namelijk gelijk was geweest aan de GO lijn, zoals het geval is bij volkomen concurrentie, dan hadden we tot punt A geproduceerd en verkocht. In dat geval was er dus meer verkocht dan het geval waar de monopolist de winst maximaliseert, en dit gaat dus ten koste van de welvaart, erg zonde. Goed, we zien dus een consumentensurplus en een welvaartsverlies in de huidige situatie. 

Het ingewikkelde is dus telkens dat als we als monopolist een extra product verkopen, de prijs van alle verkochte producten verandert, wat weer invloed heeft op de marginale en totale omzet. Maar wat nou als we die prijs gewoon kunnen aanpassen aan de individuele kopers? Dan spreken we van prijsdiscriminatie. 

Wat is prijsdiscriminatie?

Dit houdt dus in dat we kunnen discrimineren in de prijs die we rekenen; per persoon kunnen we een andere prijs vragen. Klinkt misschien gek, maar bedrijven doen dit in sommige situaties. Denk bijvoorbeeld aan de prijzen voor een hotelkamer, of een vliegticket. Er is doorgaans niet één vaste prijs voor een hotelkamer of vliegticket. Deze verschilt per het moment dat je het koopt, vanaf welke plek je het koopt, en soms zelfs door hoe vaak je de website hebt bezocht. Op deze manier kan er dus gediscrimineerd worden op prijs. 

Prijs afstellen per consument

In de realiteit lukt het de aanbieders natuurlijk nooit om dit helemaal goed af te stellen per consument, maar stel je eens voor dat dit wel lukt. De producent zou dan precies van elke klant de betalingsbereidheid weten, en dus telkens precies de prijs vragen die de consument bereid is om maximaal te betalen. 

Dit betekent dan ook dat de GO lijn hetzelfde wordt als de marginale opbrengstenlijn MO, aangezien elk product precies oplevert wat de klanten bereid zijn om te betalen. De maximale winst zal dan ook weer behaald worden door te produceren tot MO = MK. En, als we die winst vervolgens willen berekenen, dan moeten we kijken wat het oplevert minus wat het kost. 

Samengevat

Het levert dus alles op onder de GO lijn, tot het punt MO = MK, en het kost wat de gemiddelde totale kostenlijn GTK aangeeft. Dus, de winst is het vlak boven de GTK lijn en de GO lijn, tot en met MO = MK. We zien dus dat het consumentensurplus en de deadweightloss volledig is omgezet in winst voor het bedrijf door de prijsdiscriminatie. Er zijn namelijk geen consumenten meer die bereid waren om meer te betalen dan dat ze doen en we produceren helemaal tot het evenwichtspunt.