In deze samenvatting bespreken we drie hoofdonderwerpen die te maken hebben met het nationaalsocialisme in Duitsland. Wat is het nationaalsocialisme bijvoorbeeld, en wat waren de plannen van Hitler’s partij: de NSDAP? Ook leggen we uit hoe Hitler het voor elkaar kreeg om een groot deel van de Duitse bevolking achter zich te krijgen en hebben we het over de politieke opmars van de NSDAP. Je kunt deze uitleg gebruiken om te leren voor het geschiedenis examen, toetsen en SE’s.
2. Opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland
Gegeven door:
Rick Ouwehand
Beschrijving
Begrippen
Examenvragen
NSDAP
De Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) was de partij die op 24 februari 1920 ontstond uit de Duitse Arbeiderspartij (DAP, Deutsche Arbeiterpartei). Dit was de partij van Hitler. De NSDAP had als politieke ideologie het nationaalsocialisme, een mix van extreem nationalistische en extreem racistische denkbeelden
Rassenleer
Dit hield in dat men dacht dat de wereld opgedeeld was in verschillende rassen en er maar één superieur ras was en dat was het 'Arische ras'. Het Arische ras was het sterkste volgens Hitler en het zou voor eenheid zorgen onder het Duitse volk
Antisemitisme
Antisemitisme of Jodenhaat is de discriminerende en racistische behandeling van Joden op basis van hun etniciteit of religie
Rijkskanselier
De functie van een rijkskanselier is ongeveer hetzelfde als dat van een president van een land
Totalitarisme
Een totalitaire staat is een staat die wordt bestuurd door één politieke partij. Het is een vorm van een dictatuur er is namelijk maar één ideologie toegestaan en dat is die van de staatspartij
Indoctrinatie
Indoctrinatie is een vorm van manipulatie door het systematisch en eenzijdig onderwijzen van aanvechtbare overtuigingen of opvattingen, met de bedoeling dat deze kritiekloos worden aanvaard
Nazi
Een nazi is een aanhanger van het nationaalsocialisme. Het nationaalsocialisme is de ideologie waarop, tussen 1933 en 1945, in Duitsland een totalitaire dictatuur was gebaseerd
Machtigingswet
Een wet die de Duitse regering van Hitler de bevoegdheid gaf gedurende vier jaar zonder toestemming van de Rijksdag wetten af te kondigen
De Weimarrepubliek
De Weimarrepubliek was de benaming van Duitsland in de periode van 1918/1919 tot 1933, toen het land voor het eerst een sociaaldemocratische regering had. Hiermee werd er een einde gemaakt aan het Duitse keizerrijk
Herstelbetalingen
Herstelbetalingen zijn betalingsverplichtingen die de aanvallende partij (in het geval van zowel de Eerste als de Tweede wereldoorlog, was dit Duitsland) van een oorlog kunnen worden opgelegd, ter leniging van de oorlogsschade die is veroorzaakt bij de aangevallen partij
Bron 9: Bertha Pappenheim reist in 1923 door Duitsland. In een brief beschrijft ze wat haar overkomt tijdens een treinreis:
Ik stapte in Eberstadt over naar Pfungstadt. De vierde-klaswagon was overvol; een arbeider stond voor mij op. Ik zag een roodharige Jood die midden in de wagon verwikkeld was in een luid gesprek. Er lagen twee pakketten naast hem op de grond, zijn meetstok had hij in zijn laars geduwd. Hij werd vijandig toegesproken van alle kanten, zijn antwoorden in het Jiddisch [= Duits-Joodse taal] riepen een woedend gelach op.
"Wat betaalden wij voor aardappels in vredestijd (1)?" vroeg de grootste pester.
"Drie mark voor honderd pond aardappels", riepen de anderen in koor.
"Wat betaalden we voor de stof voor een schort (één meter)?"
"80 pfennig (2)."
"En deze smerige Jood vraagt ons vandaag honderd pond aardappelen voor één meter stof!"
Noot 1: In 1923 bezet Frankrijk het Duitse Ruhrgebied nadat de Duitse regering tijdelijk de herstelbetalingen heeft stopgezet.
Noot 2: 100 pfennig is één mark, de Duitse munt in die tijd.
Gebruik bron 9. In 1923 groeit de aanhang van de NSDAP. Een verklaring hiervoor is dat de NSDAP aansluit bij bestaande opvattingen in de Duitse samenleving. Licht deze verklaring toe door voor twee verschillende uitgangspunten van de nationaalsocialisten uit te leggen dat deze aansluiten bij de opvattingen die in de bron worden beschreven.
Voorbeeld van een juist antwoord is:
De nationaalsocialisten hebben het uitgangspunt dat:
• de herstelbetalingen moeten worden afgeschaft / dat economische groei moet worden gestimuleerd, wat aansluit bij de opvatting in de bron dat de prijzen in 1923 te hoog zijn / dat de economische situatie slecht is in 1923
• Joden buiten de samenleving moeten worden geplaatst / dat Joden verantwoordelijk zijn voor de economische crisis, wat aansluit bij de
opvatting in de bron dat de Joodse man te hoge prijzen vraagt / uitgescholden mag worden (waaruit blijkt dat antisemitische gevoelens aanwezig zijn)
C.1 Duitsland na de Eerste Wereldoorlog
1. Duitsland na de Eerste Wereldoorlog
2. Opkomst van het nationaalsocialisme in Duitsland
3. Ontstaan Joodse genocide
C.2 Einde Tweede Wereldoorlog en het begin van de Koude Oorlog
