4. Hoofdgedachte van een tekst

Samenvatting voor Nederlands - De hoofdgedachte van een tekst

Wat is de hoofdgedachte van een tekst?

Met deze samenvatting leer je alles over de hoofdgedachte. Je leert wat de hoofdgedachte precies is én hoe je deze kunt vinden. De hoofdgedachte is in één zin samengevat waar de tekst over gaat. Het geeft antwoord op de vraag: Wat is het onderwerp en wat wordt er over het onderwerp gezegd?

Hoe vind je de hoofdgedachte?

Voor het vinden van de hoofdgedachte moet je nagaan wat het onderwerp van de tekst is en wat daarover verteld wordt. Meestal staat de hoofdgedachte in de inleiding of in het slot van de tekst. De hoofdgedachte is nooit een vraag.

Let op, want er is wel een duidelijk verschil tussen het onderwerp en de hoofdgedachte. Het onderwerp bestaat namelijk uit één of enkele woorden, terwijl de hoofdgedachte uit een zin bestaat. De hoofdgedachte geeft dus iets meer informatie over het onderwerp.

Oefenen

Meerdere teksten met een andere hoofdgedachte, kunnen wel hetzelfde onderwerp hebben. Dit verschil kunnen we je duidelijk maken met dit voorbeeld (zie video). Lees de tekst mee: 

Op vakantie

Het was een mooie vakantie. Met de auto zijn we naar een huisje in Spanje gereden. Dit huisje had een zwembad en stond tegenover het strand. We zaten dicht bij een stad en het was heel warm en zonnig weer. We hebben ook veel gezwommen en ijsjes gegeten. Het was heel erg leuk.

Weet jij wat de hoofdgedachte van deze tekst is? Het was een leuke vakantie. Dit is in één zin de hoofdgedachte van deze alinea. 

Dit is dus niet het onderwerp, want zoals we net al zeiden bestaat het onderwerp uit een of enkele woorden. Weet jij wat het onderwerp van deze tekst is? Juist, het onderwerp van de tekst is: Vakantie. Dat is één woord, dat beschrijft waar de tekst over gaat.

Hoofdgedachte zoeken in een examentekst

Je hebt nu de theorie geleerd aan een hand van een eenvoudige tekst. We gaan nu de hoofdgedachte bepalen van een examentekst. Deze kun je in de video bekijken.

Lees de inleiding met mee:

Kinderartsen pleiten voor een verbod op de verkoop van energiedrankjes, zoals Red Bull en Monster, aan jongeren onder de 18 jaar. Veel klachten als rusteloosheid, vermoeidheid en hartritmestoornissen bij jonge patiënten blijken te worden veroorzaakt door deze pepdrankjes.

En lees nu het slot mee:

Dat stelde het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel, koepelorganisatie van supermarkten, in 2012 ook al. ‘Het is primair de taak van ouders om hierop toe te zien. Het einde is hiermee zoek. Moeten candybars, chips en koffie dan ook uit de schappen? En moeten ze aan de kassa ook gaan vragen of iemand niet te veel koffie drinkt?’ zei een woordvoerster van de supermarktkoepel toen. Maar daar zijn de kinderartsen het dus niet mee eens.

Wat is de hoofdgedachte van deze tekst? Het goede antwoord is: ‘Kinderartsen pleiten voor een verbod op de verkoop van energiedrankjes zoals Redbull en Monster aan jongeren onder de 18 jaar.’ Zoals je ziet staat deze tekst letterlijk in de inleiding. De belangrijkste informatie en dus ook de hoofdgedachte staat net als hier vaak in het begin of aan het einde. En deze zin geeft antwoord op de vraag: Wat is het onderwerp van de tekst en wat wordt er over het onderwerp gezegd?

De kans dat je de hoofdgedachte moet aanduiden bij een eindexamen Nederlands is heel groot. Dus als laatste tip: maak veel oefenexamens en kijk of je de hoofdgedachtes kunt achterhalen.