10. Schenken

Samenvatting voor bedrijfseconomie - Schenken

Wat is schenken?

Schenken voelt misschien als een privéaangelegenheid waar de overheid of de wet niks mee te maken heeft. En hoewel dit als het gaat om kleine bedragen waar is, is er met betrekking tot schenken toch van alles wettelijk geregeld. Maar, voordat we op de wettelijke en fiscale consequenties van schenken ingaan moeten we eerst precies weten wat een schenking inhoudt. 

Uit het burgerlijk wetboek volgt de volgende definitie van een schenking:

• Schenking is de overeenkomst om niet, die ertoe strekt dat de ene partij, de schenker, ten koste van eigen vermogen de andere partij, de begiftigde, verrijkt.

Overeenkomst om niet

Het gaat dus om een schenking, iets van waarde wat door een persoon uit zijn vermogen aan een ander persoon wordt gegeven, zonder dat hij er iets voor terugkrijgt. Dit laatste is een essentieel element van een schenking. Het is een “overeenkomst om niet”. Dat wil zeggen dat er dus geen tegenprestatie tegenover staat. De schenker verarmt dus, en de begunstigde wordt verrijkt.

Belangrijk is hier ook om op te merken dat het gaat om een overeenkomst. Dat wil zeggen dat de ene partij het aanbiedt, en de ander het aanvaardt. Het moet dus van twee kanten komen. Een schenking kan zo dus worden geaccepteerd of afgewezen. Dit hoeft echter niet schriftelijk te gebeuren, maar kan net zo goed mondeling zijn. Als de ontvanger de schenking niet afwijst nadat hij ervan op de hoogte raakt, dan bepaalt de wet dat de schenking ook is aangenomen. 

Wat zijn de fiscale consequenties van schenken?

Maar, wat heeft de overheid hiermee te maken, en waarom is dit alles wettelijk geregeld? 

Dit heeft te maken met belasting. Vanaf een bepaald bedrag wordt een ontvangen schenking namelijk beschouwd als inkomen; je betaalt er dan dus belasting over. Dit noemen we schenkbelasting. Of er inderdaad belasting moet worden betaald over een schenking, en hoe hoog die belasting dan is, hangt af van de relatie tussen de schenker en ontvanger en van de hoogte van het bedrag.

Tarieven schenkbelasting

Deze tarieven worden jaarlijks vastgesteld, en zijn te vinden op de site van de belastingdienst. Hier is een overzicht van de tarieven die gelden in 2023:

Tabel tarieven schenkbelasting 2023

Let op, deze tarieven veranderen dus ieder jaar! Dit schema geldt alleen voor 2023. Het kan zijn dat voor het examen andere tarieven gelden. Deze worden op het examen zelf ook gegeven. Het gaat er dus ook niet om dat je dit schema uit je hoofd leert, maar alleen dat je weet hoe je de schenkbelasting berekent.

Je ziet hier dat de belastingtarieven hoger zijn voor verder weg staande relaties. Voor schenkingen door ouders aan kinderen is de belasting relatief laag, en voor schenkingen aan personen die helemaal geen familie zijn is de belasting het hoogst. Verder zie je dat de belasting lager is voor bedragen tot de +/- €139K, en voor bedragen daarboven hoger is. Schenkbelasting wordt niet berekend per schenking, maar per schenker per jaar. Het gaat dus om het totale bedrag dat een schenker in een jaar aan een ontvanger heeft geschonken.

Belastingvrijstelling

Je betaalt echter niet altijd over het hele bedrag van de schenking belasting. Voor sommige schenkingen geldt namelijk gehele of gedeeltelijke, belastingvrijstelling. Deze belastingvrijstellingen worden net als de tarieven jaarlijks vastgesteld, en zie je in dit schema:

Jaarlijkse vrijstelling

Over het vrijgestelde bedrag hoef je geen belasting te betalen. Blijf je onder dit bedrag, dan betaal je geen belasting. Kom je erboven, dan betaal je alleen belasting over het deel dat hoger is dan het jaarlijkse belastingvrije bedrag. Ook deze belastingvrije bedragen zijn weer afhankelijk van de relatie tussen de schenker en de ontvanger. Ouders mogen hun kinderen jaarlijks tot €6.035 belastingvrij schenken, terwijl bijvoorbeeld vrienden elkaar jaarlijks maar €2.418 belastingvrij mogen schenken. 

Zoals je in de tabel ook kan zien geldt voor Algemeen Nut Beogende Instellingen en Sociaal Belang Beogende Instellingen een volledige vrijstelling van schenkbelasting. Dit zijn bijvoorbeeld milieuorganisaties en sportverenigingen. Om vrijwillige bijdragen van mensen aan dit soort organisaties te stimuleren, heeft de overheid deze schenkingen volledig belastingvrij te maken

Eenmalige vrijstelling (ontvanger tussen de 18 en 39 jaar)

Naast de jaarlijkse belastingvrijstellingen is er ook nog de eenmalig verhoogde vrijstelling. Ouders kunnen hun kinderen dan eenmalig in hun leven belastingvrij €28.947 schenken. In het verleden konden ouders hun kinderen los daarvan ook nog belastingvrij ruim een ton schenken voor de aankoop van een huis, maar dat is vanaf 2023 afgeschaft, om vermogensongelijkheid tegen te gaan. Mogelijk wordt voor dezelfde reden deze eenmalige verhoogde vrijstelling ook afgeschaft in de toekomst.