2. Het doel van een tekst

Samenvatting voor Nederlands - Kijken en luisteren: Doel van de makers

Doelen van teksten en beelden

Alle teksten en beelden die worden verspreid, zijn gemaakt met een doel. De maker of schrijver wil jouw gedachten, gedrag of kennis beïnvloeden. Hij of zij wil dat je iets denkt en/of gaat doen. De makers gebruiken hun teksten en/of beelden om hun doel te bereiken. Bij het eindexamen Nederlands op vmbo kader niveau moet je kunnen aangeven wat (het belangrijkste) doel van het fragment is.

In de video hierboven laten we je een filmpje zien, waarvan jij kunt proberen te achterhalen wat het doel van dit fragment is.

Fragment soorten en doelen

We gaan nu per fragment soort bekijken welke belangrijkste doelen er meestal bij de soort horen:

• Bij nieuwsberichten → de maker wil jou informeren.
• Bij documentaires → de maker wil jou informeren en/of overtuigen (je mening beïnvloeden).
• Bij reclameboodschappen → de maker wil je overtuigen (je mening beïnvloeden), je gedrag beïnvloeden zodat je iets gaat kopen, geven, of op een andere manier leven. 
• Bij discussieprogramma’s → de maker wil je informeren en/of overtuigen (je mening beïnvloeden).
• Bij humoristische en ontspannende programma’s → de maker wil je laten ontspannen en laten lachen (dit heet: vermaken). 
• Bij instructies, uitleg, handleiding, lessen → de maker wil je informeren, iets leren.
• Bij voordrachten → de maker wil je informeren en overtuigen.
• Bij toespraken → de maker wil je vermaken, en soms overtuigen.
• Bij verhalen → de maker wil je vermaken, en soms iets leren of overtuigen (een verhaal met een boodschap – zoals het verhaal over de haas en de schildpad, waarbij je leert dat je soms beter slim dan snel kunt zijn). 
• En tenslotte: bij weblezingen, een soort voordrachten op internet → de maker wil je informeren, overtuigen en vaak ook vermaken (vooral bij lezingen waarbij veel humor wordt gebruikt).

Nog even als samenvatting: het doel van de maker(s) van een kijk- en luisterfragment kan zijn:

1. Informeren: je iets vertellen, informatie geven;
2. Overtuigen: je ideeën en mening over iets beïnvloeden, je anders laten denken waardoor je ook je gedrag verandert;
3. Vermaken: je lekker laten ontspannen en laten genieten;
4. Iets leren: je kennis en vaardigheden vergroten (je weet en kunt meer na het kijken en je kunt dat ook toepassen).