1. Leesvaardigheid: tekstsoorten

Samenvatting voor Nederlands - Leesvaardigheid: tekstsoorten

Voor het examen kunnen zowel zakelijke teksten als fictieve teksten worden gebruikt. Bijvoorbeeld: korte instructie- en studieteksten, reclameteksten, artikelen uit kranten en tijdschriften, schema's, notities, blogs, korte verhalen, strips etc. 

Tekstvorm en tekstsoort

• Nieuwsbericht/krantenbericht, handleiding, instructie, studieboek → Informerende tekst (je krijgt informatie, je leert iets)
• Advertentie, folder, reclame, (verkiezings)affiche → Activerende tekst (je moet iets gaan doen, bv iets kopen)
• Betoog, ingezonden brief → Betogende tekst (je leest over een mening)
• Recensie → Beschouwende tekst (je leest een beoordeling van een product of dienst)
• Strip, gedicht, mop, cabarettekst, toneelstuk → Amuserende tekst (je leest om te genieten/ontspannen)

Nieuwsbericht

In een nieuwsbericht staat een verhaal dat gebaseerd is op feiten. Er wordt iets beschreven wat pas is gebeurd, of wat nu belangrijk is. Als lezer krijg je informatie over een gebeurtenis. Je herkent een nieuwsbericht aan:

• de kop (de titel);
• een inleiding (maar niet altijd);
• een tekst in alinea’s, en;
• een bron die aangeeft uit welke krant/tijdschrift/website de tekst afkomstig is.

Handleiding/instructie

In een handleiding of instructie wordt uitgelegd hoe je iets moet doen: meestal in stappen en in een bepaalde volgorde. Er wordt informatie gegeven. Vaak staan er illustraties (plaatjes) bij als verduidelijking.

Studieboek

In een studieboek worden onderwerpen uitgelegd: informatie gegeven. Er staan ook illustraties of schema’s om te verduidelijken en meestal vind je er taken en opdrachten bij.

Advertentie/folder/reclame

In een advertentie of folder lees je tekst die ervoor moet zorgen dat jij iets gaat doen of kopen. De tekst ziet er aantrekkelijk uit, doordat er leuke en aantrekkelijke plaatjes worden gebruikt die de groep lezers voor wie de tekst bedoeld is, leuk vindt. 

Betoog/ingezonden brief

In een betoog staat altijd duidelijk de mening van de schrijver. De schrijver wil jou als lezer overtuigen van die mening. Je zal in een betoog dan ook regelmatig het woord ‘ik’ zien staan (‘ik vind’, ‘ik ben van mening dat…’). In een mening staan vaak beoordelingswoorden: 

mooi, lelijk, goed, slecht.

In een betoog staan ook vaak argumenten waarmee de schrijver zijn of haar mening onderbouwt. De schrijver wil graag dat jij die mening ook hebt.

Recensie (een beoordeling)

In een recensie lees je wat de schrijver vindt van bijvoorbeeld een product, een dienst (muziekvoorstelling, telecombedrijf, of een cruise bijvoorbeeld) waar hij/zij ervaring mee heeft, zodat jij kunt bepalen hoe jij jouw keuze maakt. Een recensie komt ook vaak voor in de vorm van een blog, waarbij de schrijver vertelt wat hij vindt van een reis, restaurant, voorstelling etc.

In de video hierboven bespreken we nog een oefenopgave, zodat je kunt zien hoe zo’n soort vraag er op je examen Nederlands uit zou kunnen zien!