7. Tekst beoordelen

Samenvatting voor Nederlands - Beoordelen

Beoordelen betekent dat je jouw mening geeft over wat je hebt gelezen.

Feiten en meningen

Een feit is iets wat gewoon zo is. Je kunt het controleren, als je wilt. Een mening is iets wat iemand vindt, zijn of haar mening. Je kunt er ook anders over denken.

Dit broodje kost € 2,50 is een feit.

Dit broodje is lekker is een mening.

Soms wordt iets wat niet waar is als een feit gepresenteerd. Als een verkoper tegen je zegt: Goedkoper dan bij ons, kun je deze broek niet krijgen, dan lijkt dat een feit. Maar misschien is het toch verstandig om nog even in een andere winkel te kijken.

Zo herken je feiten en meningen

• Een feit wordt meegedeeld als iets wat gewoon zo is. Je kunt het controleren.
• Een mening begint vaak met: ik vind, volgens mij of naar mijn mening…
• In een mening staan vaak beoordelingswoorden: mooi, lelijk, goed, slecht, interessant, leuk, saai, etc.
• Bij een mening worden vaak argumenten gegeven. Bij een feit is dat niet nodig. Wel is bij feiten nodig dat de bron (uit welke krant, tijdschrift of van welk platform komt de tekst) aangegeven wordt. De bron laat zien of de informatie betrouwbaar is.

Een toelichting geven betekent dat je vertelt waarom je iets vindt, je geeft redenen (argumenten).

De bron

Bij feiten is het belangrijk dat je kijkt naar de bron. Waar komt het fragment vandaan? Is het van YouTube of Wikipedia, dan is het niet helemaal zeker of de informatie helemaal klopt. Iedereen kan zomaar van alles op die internetplatforms plaatsen. Daarom moet je oppassen met ‘feiten’ die je via massamedia (internet, folders) krijgt.

Betrouwbare bronnen

Hoe weet je nou of informatie betrouwbaar is? Of de feiten die worden verteld, wel juist zijn?

Kijk daarvoor naar de bron van de tekst. Is het een tekst uit een landelijke krant, van een nieuwswebsite, of wordt er informatie besproken uit:

• Wetenschappelijke onderzoeken
• Onderzoeksrapporten
• Studieboeken
• Krantenartikelen
• Wetenschappelijke tijdschriften
• Bedrijfsdocumentatie
• Jaarverslagen

Dan kun je ervan uitgaan dat de informatie klopt.

Bronvermelding

Als er geen bronvermelding is, moet je altijd voorzichtig zijn en de informatie checken via betrouwbare bronnen.

Op een vraag bij het examen ‘Is deze informatie betrouwbaar?’ kijk je dus naar de bron van het fragment, of naar de inhoud van het fragment zelf (wordt er verteld waar de feiten vandaan komen?)

Als je twijfelt, of je weet zeker dat de bron ontbreekt, antwoord je met: ‘De informatie is niet betrouwbaar omdat er geen bewijs wordt gegeven.’ Als je weet dat de informatie klopt, antwoord je met: ‘De informatie klopt, want er wordt bewijs voor gegeven.’

Fragment

Een fragment gaat over feiten: het is waar of het is niet waar (kijk naar de bron!) Een fragment gaat over meningen: je bent het ermee eens of niet (kijk naar de argumenten, en gebruik ‘ik vind dat’, of ‘naar mijn mening’, of ‘volgens mij’!)

Nu weet je waar je op moet letten als je een beoordeling geeft van een fragment, en hoe je een feit en mening herkent. Bij een mening geef je altijd een argument (reden) zodat je aangeeft waarom je dat vindt.