18. Criminaliteitsbestrijding

Samenvatting voor maatschappijkunde - Criminaliteitsbestrijding

Criminaliteit bestrijden

Overheidsinstanties spelen een cruciale rol bij het voorkomen en bestrijden van criminaliteit in Nederland:

Wetgevende macht

De regering en het parlement werken samen om wetten vast te stellen of te wijzigen die bepalen wat strafbaar is. Op lokaal niveau kan de gemeenteraad ook strafbare feiten vaststellen, meestal overtredingen van lokale verordeningen. Dit noemen we de wetgevende macht

Driehoeksoverleg

Op lokaal niveau wordt er samengewerkt in het zogenaamde "driehoeksoverleg" tussen de burgemeester, officier van justitie en politie. Dit overleg richt zich op het ontwikkelen van strategieën om criminaliteit en overlast in specifieke wijken aan te pakken.

Burgemeester

De burgemeester heeft de verantwoordelijkheid voor het handhaven van de openbare orde in de gemeente. Dit omvat maatregelen om criminaliteit te voorkomen en de veiligheid van de inwoners te waarborgen.

Openbaar Ministerie (OM)

Het OM, vertegenwoordigd door de officier van justitie, en de politie zijn verantwoordelijk voor de opsporing van strafbaar gedrag. Zij onderzoeken misdaden, verzamelen bewijsmateriaal en treden op tegen verdachten.

Rechterlijke macht

De rechterlijke macht, bestaande uit verschillende gerechtelijke instanties, is belast met de rechtspraak. Rechters beoordelen de bewijslast en bepalen de strafmaat voor personen die schuldig zijn bevonden aan strafbare feiten.

Deze overheidsinstanties werken samen om de veiligheid en rechtsorde in Nederland te handhaven en te waarborgen. Als het goed is weet je inmiddels dat criminaliteit zowel door volwassenen als jongeren wordt gepleegd.

Jeugdige delinquenten

Uit onderzoek blijkt dat een aanzienlijk deel van de jeugd betrokken is bij het plegen van over het algemeen lichte vergrijpen. Deze jeugdige delinquenten ontwikkelen zich over het algemeen niet tot volwassen criminelen, maar stoppen met het plegen van misdrijven wanneer ze volwassen worden en meer verantwoordelijkheid dragen, bijvoorbeeld in een baan of gezin. Dit geldt voor de meerderheid van de jongeren.

Blijvend strafbaar gedrag

Echter, er bestaat een kleine minderheid, voornamelijk bestaande uit jongens, die doorgaan met het plegen van misdrijven, zelfs als ze volwassen zijn geworden. Onder opgroeiende jongens vertoont ongeveer vijf procent blijvend strafbaar gedrag. Deze groep wordt als een risico beschouwd vanwege hun voortdurende betrokkenheid bij criminele activiteiten.

Recidivisten

De term "recidivisten" wordt gebruikt om personen te beschrijven die herhaaldelijk strafbare feiten plegen, en deze term is vaak van toepassing op degenen die blijvend crimineel gedrag vertonen naarmate ze ouder worden.

Preventief- en repressief beleid

We weten nu dat de overheid betrokken is bij het voorkomen en bestrijden van criminaliteit. We noemen dit preventief beleid en repressief beleid. 

Preventief beleid gaat over het voorkomen van criminaliteit. Dit betekent dat de overheid probeert te voorkomen dat mensen slechte dingen doen voordat het gebeurt. Denk aan programma's op scholen om kinderen te leren hoe ze goed gedrag moeten vertonen, zoals niet stelen of vechten. Repressief beleid gaat over wat er gebeurt nadat iemand al een fout heeft gemaakt. Stel je voor dat iemand iets heeft gestolen. Het repressieve beleid gaat over wat er met die persoon moet gebeuren, zoals naar de gevangenis gaan of een boete betalen.

Andere beleidsterreinen

Maar er zijn meerdere beleidsterreinen waarin criminaliteit en veiligheid aandacht krijgen:

Opsporingsbeleid: Dit is als de politie probeert slechte mensen te vinden die dingen hebben gedaan die niet mogen, zoals dieven. Ze proberen uit te zoeken wie het heeft gedaan en hen te straffen.

Gevangenisbeleid: Dit is wat er met mensen gebeurt nadat ze zijn betrapt op crimineel gedrag. Als iemand bijvoorbeeld iets heeft gestolen en wordt betrapt, kan hij naar de gevangenis worden gestuurd om te leren waarom dat verkeerd is en om te voorkomen dat hij het opnieuw doet.

Vervolgingsbeleid: Dit is wanneer de regering beslist wat ze met iemand moeten doen nadat ze slechte dingen hebben gedaan. Ze moeten beslissen of die persoon naar de rechtbank moet en welke straf ze moeten krijgen.

Beleid ten aanzien van jeugdcriminaliteit: Dit gaat over kinderen en tieners die slechte dingen doen. Soms hebben jonge mensen hulp nodig om te begrijpen waarom ze verkeerde keuzes maken. Dus de regering probeert hen te helpen om betere beslissingen te nemen en geen slechte dingen meer te doen.

Hoe denken politieke stromingen over criminaliteit?

De verschillende politieke stromingen in Nederland hebben verschillende ideeën over hoe om te gaan met criminaliteit:

Sociaaldemocratische stroming

De sociaaldemocratische stroming benadrukt dat criminaliteit vaak wordt veroorzaakt door problemen in de samenleving. Ze willen graag preventieve maatregelen nemen om te voorkomen dat mensen crimineel gedrag vertonen. Ze staan achter taakstraffen en willen de rechten van burgers beschermen.

Liberale stroming

De liberale stroming denkt meer aan de verantwoordelijkheid van individuele burgers. Ze pleiten voor strengere maatregelen om criminaliteit te bestraffen, zoals meer bevoegdheden voor de politie en snellere straffen.

Christendemocratische stroming

Binnen de christendemocratische stroming zijn er verschillende accenten, maar over het algemeen benadrukken ze het belang van waarden, normen, het gezin, de school en de maatschappelijke betrokkenheid bij het voorkomen van criminaliteit. Ze proberen een balans te vinden tussen maatschappelijke oorzaken en individuele verantwoordelijkheid.

Dus, de politieke stromingen hebben verschillende benaderingen voor het omgaan met criminaliteit, variërend van preventie tot strengere straffen, afhankelijk van hun ideeën over de oorzaken en oplossingen voor criminaliteit.

Aanpak van criminaliteit

De meningsverschillen tussen politieke partijen met betrekking tot de aanpak van criminaliteit zijn meestal subtiel, maar belangrijk. Eén opvallende trend is dat de steun voor preventieve maatregelen is afgenomen vanwege de groeiende criminaliteit.

Sommige partijen zetten in op een harde aanpak en strengere straffen (repressie) als reactie op de stijgende criminaliteit. Aan de andere kant benadrukken linkse partijen de maatschappelijke oorzaken van criminaliteit. Ze pleiten voor preventieve maatregelen en een uitbreiding van taakstraffen. Bovendien leggen ze sterk de nadruk op het beschermen van de rechten van de burger, wat een essentieel kenmerk is van een rechtsstaat.

Hoewel de partijen het erover eens zijn dat criminaliteit moet worden aangepakt, verschillen ze in hun benadering en prioriteiten bij het ontwikkelen van beleid om dit doel te bereiken.

Welke beleidsmaatregelen werken?

Laten we nu wat dieper ingaan op het beoordelen van beleidsmaatregelen met betrekking tot criminaliteitsaanpak en rechtsbescherming:

Effectiviteit - Werkt het?

• Dit betekent dat we kijken of de maatregelen die worden genomen echt helpen om criminaliteit te verminderen of beheersbaar te maken. We willen zien dat er minder misdaden gebeuren.
• We meten ook of deze maatregelen het gevoel van veiligheid in de samenleving vergroten. Zelfs als de criminaliteitscijfers laag zijn, willen we dat mensen zich veilig voelen.
• Daarnaast letten we op of de schade die wordt veroorzaakt door criminele activiteiten afneemt. Denk aan de kosten van diefstal, vernieling, of de impact op slachtoffers en hun welzijn.

Wenselijkheid - Is het een goed idee?

• Dit heeft te maken met de vraag of het nodig is om strengere regels te hebben (rechtshandhaving), of dat we meer nadruk moeten leggen op het beschermen van de rechten van individuen (rechtsbescherming).

• Mensen in de politiek hebben verschillende standpunten over hoe we met criminaliteit moeten omgaan. Sommigen willen strenger straffen en meer politiebevoegdheden, terwijl anderen willen dat er meer nadruk wordt gelegd op preventie en rechten van verdachten.

• We moeten ook rekening houden met de impact van criminaliteit op de samenleving. Dit omvat niet alleen de materiële schade, zoals gestolen eigendommen, maar ook de psychologische en emotionele gevolgen voor slachtoffers en gemeenschappen.

Dus, het beoordelen van beleidsmaatregelen gaat niet alleen over wat goed werkt om criminaliteit te verminderen, maar ook over wat in lijn is met onze waarden en ideeën over rechtvaardigheid en veiligheid. We proberen een balans te vinden tussen effectiviteit en wenselijkheid om de meest geschikte manieren te bepalen voor het omgaan met criminaliteit.