8. Watergebruik in Nederland

Watergebruik in Nederland

Er zijn verschillende soorten water: rivierwater, grondwater, oppervlaktewater, duinwater, zeewater, en regenwater ofwel neerslag. 

Water om te consumeren

Van die eerste vier (rivierwater, grondwater, oppervlaktewater en duinwater) wordt drinkwater gemaakt: water dat uiteindelijk uit de kraan komt en dan leidingwater heet. Het meeste hiervan wordt opgepompt uit het grondwater, dat makkelijk en goedkoop te reinigen is. Wanneer we het hier over drinkwater hebben, dan hebben we het dus ook over leidingwater.

Soms is rivier-, grond- of oppervlaktewater vervuild, en daarom worden ze met allerlei methoden bruikbaar gemaakt om te consumeren. Al met al is grondwater in het algemeen schoner dan oppervlaktewater. De neerslag zakt namelijk de grond in en wordt dan vanzelf al wat gefilterd. Duinwater is daar het mooiste voorbeeld van: het is zoet helder water. Maar de waterleidingbedrijven, die het water via de leidingen aan de consumenten of bedrijven leveren, hebben zelf ook nog allerlei filter- en reinigingsmethoden, tot en met Uv-straling aan toe. Zo doden ze mogelijke bacteriën. De overheid heeft strenge regelingen hiervoor en ziet toe op correcte naleving.

Het gebruik van water

Per persoon wordt in Nederland gemiddeld ruim 125 liter water per dag gebruikt.

Het meeste daarvan gaat op aan: 

1. Bad/douche/wastafel (ruim 50%) 

2. Vervolgens aan het toilet (ruim 30%), 

3. Kleding-/vaatwassen (ruim 15%), 

4. De rest, nog geen 5%, aan consumptie: eten koken, drinken enz.

Hiervoor wordt ongeveer één derde (30%) van al het geproduceerde drinkwater gebruikt.

De rest (samen meer dan 60 % van het drinkwater) wordt vooral gebruikt door de industrie en landbouw. 

- In de industrie bijvoorbeeld als koelwater (om machines te koelen), of als proceswater (om producten mee te maken, bier, prik, voedsel, enzovoort). 

- In de landbouw wordt veel water gebuikt voor irrigatie en besproeiing van gewassen, terwijl drinkwater ook gebuikt wordt voor de veehouderij (drenken van dieren). 

Grijs water

Eigenlijk is het een soort van verspilling, zou je kunnen zeggen, dat al dat grondwater of rivierwater eerst helemaal gereinigd wordt en vervolgens weer gebruikt wordt om de wc door te spoelen. Daarom wordt er de laatste jaren ook steeds meer met grijs water gewerkt. Dit is licht vervuild of verontreinigd water dat geschikt is voor hergebruik, maar niet voor consumptie. Je zou het voor de wasmachine kunnen gebruiken, voor de wc, om de auto te wassen of om de tuin te sproeien. Het nadeel van grijs water is dat er een tweede waterleiding voor moet worden aangelegd. In sommige nieuwe woningen gebeurt dat al. Maar voor heel het land zou dat een omvangrijke operatie worden. Je kunt natuurlijk ook zelf regenwater opvangen en opslaan.

Waterwingebieden

Het gebied waaruit men water uit het grondwater oppompt, heet het waterwingebied. Het oosten van Nederland, het reliëf, ligt hoger boven N.A.P. (Normaal Amsterdams Peil) dan het westen. Omdat water - zoals we weten - nu eenmaal altijd van hoog naar laag stroomt, is het in sommige water-win-gebieden in het westen makkelijker om drinkwater uit het grondwater te winnen dan in het oosten.

De provincies in het oosten hebben dan ook eerder watertekort en last van verdroging dan die in het westen.

Sommige gebieden in het uiterste westen van Nederland hebben moeite met het winnen van drinkwater uit de grond, omdat het water te zout is. Er is sprake van verzilting. Dat heeft te maken met de nabijheid van de zee en de zeespiegelstijging in combinatie met bodemdaling.   

Er kan zoute of brakke kwel ontstaan in gebieden die onder zeeniveau liggen. Zout water komt dan onder dijken of duinen door, en omhoog in bijvoorbeeld poldergebieden. Dit noemen we kwel.

In het westen wordt dan ook relatief meer oppervlaktewater gebruikt voor drinkwater. Dat is duurder, want het is kostbaarder om te reinigen. Ook wordt er duinwater gebruikt. Dat is regenwater dat door de duinen wordt gefilterd. Het wordt dan opgeslagen in zogeheten zoetwaterzakken, een natuurlijke ondergrondse voorraadruimte. Dit zoete regenwater mengt niet makkelijk met het zoute zeewater. Daardoor houden de zoetwaterzakken met hun opgeslagen zoet water het zeewater buiten het duingebied. Heel handig.    

Het nadeel is dat we daardoor het duinwater uit de zoetwaterzakken beter niet kunnen oppompen voor drinkwater. Daarom is het duinwater maar in beperkte mate bruikbaar voor leidingwater.

Duurzaam watergebruik

Water, 'hoe meer je gebruikt, hoe minder je overhoudt,' - en die wijsheid verkondigt jouw Digistudies-leraar Richard Moses, tot slot van deze video. Er wordt naar geluisterd, want de laatste jaren is men steeds meer bezig om technieken te ontwikkelen om het watergebruik te verminderen. In de industrie, in huishoudelijke apparatuur... 'Duurzaam watergebruik' zijn de sleutelwoorden geworden, en 'slimmer douchen,' één van de oplossingen. Veel nieuwe technieken zijn daarvoor ontworpen.