10. Sparen en lenen

Wat is sparen?

Het sparen van geld betekent in de letterlijke zin dat je jouw verkregen geld niet uitgeeft maar bewaart. Meestal heb je een bepaalde reden om je geld te bewaren en niet uit te geven. Over algemeen zijn er drie redenen het meest voor het hand liggend:

1: Sparen voor een bepaald doel: bijvoorbeeld het kopen van een nieuw spel, kleding of een vakantie.

2: Sparen uit voorzorg. Mocht je bijvoorbeeld op een geven moment werkloos raken, dan heb je toch nog een potje bij elkaar gespaard waarvan je (tijdelijk) kan leven.

3: Sparen met het idee dat je door middel van de rente, er zelfs wat van kan verdienen. Dit heet renteopbrengst, waar we het later meer over gaan hebben.

Lenen

Wanneer we het hebben over lenen, dan spreken we over het tijdelijk verkrijgen van geld van iemand anders. Dit kan bijvoorbeeld iemand zijn die je kent, of de bank. Dit bedrag moet je later terugbetalen, waar in de meeste gevallen ook rente overheen komt.

Redenen om te lenen

Er zijn verschillende redenen om te lenen. De volgende vier zijn belangrijk om te weten voor het examen:

1. Je kunt geld lenen wanneer je besluit om een huis te kopen. Huizen zijn over het algemeen erg duur en er zijn weinig mensen die een huis zonder het lenen van geld kunnen kopen. Wanneer mensen geld lenen van de bank, specifiek om een huis te kopen, dan wordt er gesproken over een hypotheek. Er wordt door de bank vastgesteld hoeveel er maandelijks wordt terugbetaald.

2. Soms wordt er geleend om bepaalde calamiteiten op te vangen. Er kan bijvoorbeeld plotseling iets gebeuren, zoals een grote lekkage thuis of je auto die stuk gaat. Als je niet genoeg geld hebt om dat op te lossen, kun je geld lenen.

3. Soms wordt er ook geleend zodat er een duurzaam consumptiegoed aangeschaft kan worden. Dit is een product dat een langere tijd mee kan gaan. Denk aan meubels, auto’s, wasmachines, bepaalde apparatuur etc.

4. Ook kan er geleend worden om tijdelijk geldtekorten op te vangen. Echter kan deze vorm van lenen erg risicovol zijn, gezien het feit dat er rente overheen kan gaan. Je hebt misschien gehoord over de uitspraak ‘geld lenen kost geld’. Je moet daarom heel zeker van je zaak zijn als je geld gaat lenen omdat je geen geld hebt.

Verschillende soorten leningen

Er zijn vijf soorten leningen die je moet kennen voor je examen:

1. Persoonlijke lening. Dit is de meest eenvoudige soort lening. Hierbij leen je vast bedrag dat je over een bepaalde periode weer moet terugbetalen.

2. Koop op afbetaling. Een andere benaming voor dit soort leningen is het betalen in termijnen. De consument mag het aangeschafte product gelijk mee naar huis meenemen en moet in termijnen het aangeschafte product af betalen, plus de extra rente die eroverheen gaat. De mediamarkt doet dit bijvoorbeeld met veel van hun producten. Stel een tv kost 300 euro. Bij betalen in termijnen kan er worden afgesproken dat de consument een jaar lang elke maand 27 euro moet betalen om de tv af te kopen. 27 keer 12 is 324 euro. Doordat je het product koopt op afbetaling, is het dus 300 + 24 euro aan rente geworden; dus in totaal 324 euro. In het begin lijkt het dus minder, omdat je de tv gelijk al thuis hebt. Maar uiteindelijk valt de tv duurder uit.

3. Huurkoop. Huurkoop is net iets anders dan 'koop op afbetaling', omdat anders dan bij koop op afbetaling je het product pas krijgt als je alle termijnen betaald hebt. Het voordeel hiervan is dat huurkoop vaak goedkoper is, en het meer zekerheid biedt voor de verkoper.

4. Doorlopende lening. Bij een doorlopende lening of flexibele lening spreek je met je leningverstrekker een maximumbedrag af tot waar je mag lenen. Dat maximumbedrag wordt ook wel kredietlimiet genoemd. Totdat dit bedrag is bereikt, bepaal je zelf hoeveel je gaat lenen. Je spreekt daarbij ook met je leningverstrekker af hoe en wanneer je het geleende geld moet terugbetalen. De extra kosten die daarbij gemaakt worden kredietkosten genoemd.

5. Leasing. Leasen is eigenlijk gewoon een ander woord voor het huren van producten over een bepaalde tijd. Het voordeel van leasen is dat je geen geld hoeft te investeren in het product. Je betaalt alleen de huurkosten. Leasen wordt veel gedaan bij auto’s en door startups die nog niet genoeg geld hebben om bepaalde producten aan te schaffen.

Wat is rente?

Rente is de vergoeding die betaald moet worden wanneer er geld geleend wordt. De hoogte van de rente wordt bepaald door drie factoren: 1. de looptijd van de lening, 2. de hoogte van het geleende bedrag en 3. het rentepercentage. Rente wordt ook vaak gebruikt in combinatie met sparen.

Wanneer je je geld op de bank zet, dat beloont de bank je met rente. Dit wil zeggen dat dat je door middel van de rente over jouw spaargeld nog geld kunt verdienen. Wanneer de rente hoog is, dan zullen mensen meer gaan sparen. Hierdoor zullen mensen minder uitgeven, waardoor er dus ook minder geproduceerd wordt. Over de lange termijn zal de economische groei dus afnemen. Andersom: als de rente laag is, dan zullen mensen juist meer gaan uitgeven. Over de lange termijn zullen daardoor de prijzen stijgen, waardoor mensen weer gaan sparen.

Financiële instellingen

Financiële instellingen spelen een belangrijke rol in het verstrekken van leningen. Ze zijn als het ware een soort van bemiddelaars tussen mensen die vragen naar geld (willen lenen) en het aanbieden van geld (mensen die willen sparen). Wanneer iemand zijn geld op de bank zet om te sparen, kan de bank dat geld gebruiken om aan iemand te lenen. De rente over dat leenbedrag, kom weer ten goede van de bank en de spaarder.