Samenvatting voor bedrijfseconomie - Lenen
Hoe werkt lenen?
Soms wil je iets kopen, maar heb je het geld er niet meteen voor. Dit kan zijn bij relatief kleine aankopen, zoals bijvoorbeeld een telefoon, maar vooral ook bij grote aankopen. Bijna niemand heeft bijvoorbeeld het geld op zijn bankrekening om in één keer een huis te kunnen afbetalen. Om dan toch tot de koop te kunnen overgaan, kun je een lening aangaan.
Je kunt bijvoorbeeld geld lenen van je ouders om die telefoon te kopen, of een lening aangaan bij de bank om dat huis te kunnen betalen. In beide gevallen zul je het geleende geld natuurlijk op termijn moeten terugbetalen, maar op deze manier kun je de koop nu aangaan zonder dat je het geld zelf hebt, zodat je meteen gebruik kunt maken van het product en later pas voor de kosten hoeft op te draaien.
Rente bij lenen
Nu zullen je ouders of vrienden je misschien zonder eigenbelang geld lenen op de simpele voorwaarde dat je het op een bepaald punt terugbetaalt, maar dat is natuurlijk anders als je leent van een bank of een andere professionele partij. Als jij geld leent, wil de ander er iets voor terug. Bij bijvoorbeeld banken is die tegenprestatie rente, of met een ander woord: interest. Je betaalt geld om geld te lenen. Bij lenen heb je dus te maken met interest- en aflossingsverplichtingen.
Rente wordt berekend als een bepaald percentage van het geleende of af te lossen bedrag. Hoe aflossen precies werkt en hoe hoog de rente is, is afhankelijk van het soort lening dat je aangaat. Daar gaan we later verder op in, maar voor nu gaat het erom dat je inziet dat met het aangaan van een lening de verplichting tot het betalen van interest, en het aflossen van het geleende bedrag ontstaan.
Welke vormen van lenen zijn er?
Nu we hebben vastgesteld wat lenen is en hoe het globaal gezien werkt, gaan we verder met de verschillende vormen van lenen en de verschillende soorten leningen die daarbij bestaan.
Het eerste grote onderscheid dat we maken is het onderscheid tussen consumptief krediet en hypothecair krediet. We onderscheiden hieronder dan weer vier vormen van consumptief krediet, en twee vormen van hypothecair krediet. Maar voordat we op al die specifieke vormen ingaan, eerst even een stukje context om het onderscheid tussen consumptief krediet en hypothecair krediet te verduidelijken.
Verschil tussen consumptief krediet en hypothecair krediet
Een krediet is simpelweg een verschuldigd geldbedrag, of met andere woorden gewoon een lening. Het voornaamste onderscheid tussen de twee soorten heeft te maken met een onderliggend juridisch verschil. Een consumptief krediet is een geldlening voor roerende zaken. Dat kunnen allerlei dingen zijn. Van auto, tot een nieuwe keuken, tot zelfs een vakantie. Dit in tegenstelling tot het hypothecair krediet, dat bestaat voor onroerende zaken, of correcter gezegd: registergoederen. Hieronder vallen huizen, grond en bepaalde (grote) vaartuigen (dat zijn eigenlijk alleen grote schepen en vliegtuigen).
Het voornaamste onderscheid tussen de twee is dus niet zozeer de vorm of werking van de lening, maar de verschillende objecten waarop de lening betrekking heeft. In de praktijk zal zo’n consumptief krediet voor relatief korte termijn lopen vergeleken met het hypothecair krediet. Een hypothecaire lening kan over vele jaren lopen, omdat het gaat om “duurzame” zaken.
Vormen van consumptief krediet
Onder consumptief krediet zijn vier verschillende vormen te onderscheiden: de persoonlijke lening (1), het doorlopend krediet (2), de koop op afbetaling (3) en huurkoop (4).
1. De persoonlijke lening. Bij een persoonlijke lening leen je eenmalig een bepaald geldbedrag, waarbij je vervolgens een vast bedrag per maand aflost en aan rente betaalt. Je ontvangt dus eenmalig geld, en je hebt van tevoren afgesproken in hoeveel termijnen en tegen welke rente je aflost. De afbetaling per termijn plus de rente die erover berekend wordt heet een annuïteit. De persoonlijke lening is waarschijnlijk ook de standaardvorm van lenen waar je aan denkt als je het over lenen hebt.
2. Het doorlopend krediet. Het doorlopende krediet is een leenvorm waarbij je steeds tussentijds kunt bijlenen, en kunt aflossen wanneer je wil, zoveel je wil, zonder extra kosten. Je leent dus niet in één keer een vast bedrag, maar je hebt eigenlijk een constante lening openstaan waarbij je nog bij kunt lenen, ook nadat je al hebt afgelost. Heel flexibel dus. Het nadeel van een doorlopend krediet is dat de rente vaak hoger is dan bij andere leningen. Die rente ligt overigens niet vast bij een doorlopend krediet, maar kan per termijn verschillen. Je hebt dus meer flexibiliteit, maar minder zekerheid.
3. Koop op afbetaling. Koop op afbetaling is eigenlijk een verkapte vorm van lenen. Je leent niet zozeer een bepaald geldbedrag, maar het is een koop, waarbij de koopprijs in termijnen achteraf wordt betaald. Je doet eenmalig een aanbetaling, en betaalt de rest van het bedrag later in termijnen af, terwijl het product wel meteen van jou is. Dit is bijvoorbeeld bij mobiele telefoons vrij gebruikelijk. Je krijgt je toestel meteen bij het aangaan van je abonnement, maar betaalt er in termijnen voor gedurende de looptijd van je abonnement. Bij de termijnbetalingen van een koop op aflossing komt, net als bij aflossingen van een gewone lening, een rente op.
4. Huurkoop. Huurkoop lijkt erg op koop op afbetaling. De koopprijs wordt niet in één keer, maar in termijnen afbetaald. Het verschil met koop op afbetaling is echter dat bij huurkoop het juridisch eigendom pas overgaat nadat de laatste termijn is betaald. Zo huur je dus eigenlijk tegen maandelijkse betaling plus rente, tot het product is afbetaald en het van jou wordt. Hierbij is dus ook sprake van een vaste annuïteit. Huurkoop kan bijvoorbeeld voorkomen bij een bedrijfspand. Je huurt het pand voor een aantal jaar, tot het uiteindelijk van jou wordt.
Hypothecair krediet
Een hypothecair krediet, of gewoon een hypotheek, komt in de basis op het volgende neer: Je koopt een onroerende zaak, we gaan in dit voorbeeld voor het gemak uit van een huis, en je gaat voor de koop van dit huis een lening aan. De bank leent jou dan een bedrag zodat jij het huis kan betalen, en net als bij een andere lening, los je deze lening in termijnen inclusief rente af. Maar omdat het gaat om grote bedragen die over lange termijn worden afgelost, wil de bank zekerheid hebben dat zij hun geld terugkrijgen.
Dat is waar de hypotheek om de hoek komt kijken. Een hypotheek is het recht dat de bank krijgt om het huis te verkopen als de schuld niet wordt afgelost. Door het huis te verkopen heeft de bank dan alsnog zijn geld terug. Een onderpand dus. Dat hypotheekrecht vervalt dan ook logischerwijs wanneer de laatste termijn van de schuld is afgelost. In dit voorbeeld is de bank, als geldgever, de hypotheeknemer, en de koper van het huis, als geldnemer, is de hypotheekgever. Dit lijkt verwarrend, maar is logisch als je bedenkt dat de persoon die geld leent om het huis te kopen, het recht van hypotheek geeft aan de bank, en de bank dus het recht van hypotheek dus neemt.
Voor dit vak onderscheiden we vervolgens twee verschillende vormen van hypothecair krediet. Deze vormen van hypotheken bespreken we in de volgende video.
Wat zijn de gevolgen van lenen?
Oké, we hebben het nu gehad over hoe lenen werkt, welke verschillende vormen van lenen er zijn en wat de voor- en nadelen hiervan zijn. Maar, wat zijn de gevolgen van het aangaan van zo’n lening? Om het verhaal af te maken bespreken we de financiële gevolgen van het aangaan van een lening.
We hebben eerder al uitgelegd hoe geld lenen geld kost. Een geldschieter wil zelf ook verdienen aan de deal, en vraagt dus rente. Zo ben je dus voor een aankoop waarvoor je een lening aangaat per saldo meer geld kwijt dan alleen de koopprijs.
Een ander belangrijk financieel gevolg is, zoals we ook al hebben besproken, dat je annuïteit betaalt, waardoor je besteedbaar inkomen voor de looptijd van je lening minder wordt. Dit betekent dat je misschien na het aangaan van een hypotheek voor het kopen van een huis een jaar niet op vakantie kunt gaan.
Ten slotte is een gevolg van het aangaan van een lening dat je tijdens de looptijd van een lening mogelijk niet in aanmerking komt voor nieuwe leningen. Schulden, wat leningen feitelijk zijn, worden namelijk bijgehouden door instanties als het BKR. Zo kan het zijn dat je een telefoon koopt op afbetaling en daardoor voor de aankoop van een huis minder kan lenen. Je zult dan eerst de telefoon af moeten betalen voordat de bank je een hogere lening wil bieden voor de koop van dat huis.
Daarmee zijn we aan het einde gekomen van dit onderwerp. Als het goed is weet je nu precies wat lenen is, ken je de verschillende vormen van leningen en begrijp je wat de gevolgen van het aangaan van een lening zijn. In volgende video’s zullen we verder ingaan op de verschillende vormen van hypothecair krediet, en het berekenen van rente bij leningen of sparen.
