Samenvatting voor bedrijfseconomie - Aandelenkapitaal
Wat zijn aandelen?
Elke BV of NV geeft aandelen uit. Een aandeel is een eigendomsbewijs van deelname in het eigen vermogen van het bedrijf en geeft recht op een deel van de winst die de onderneming maakt. Aandelen zijn een manier waarmee je een onderneming kunt financieren. Op deze manier trek je geld aan dat je nodig hebt voor je activiteiten en toekomstige groei van de onderneming.
In een BV staan de aandelen ingeschreven onder de naam van de aandeelhouder. De aandelen mogen niet zomaar worden verkocht aan anderen, maar moeten eerst worden aangeboden aan de bestaande aandeelhouders. In een NV mag dit wel. De aandelen zijn dan openbaar vrij te verhandelen, wat meestal gebeurt op de beurs. We nemen de NV als voorbeeld.
Wat is een aandelenkapitaal?
Het aandelenkapitaal is het bedrag waartegen een NV aandelen heeft uitgegeven of kan gaan uitgeven. Het aandelenkapitaal staat op de creditzijde van de balans. Het is een onderdeel van de passiva van de NV en valt onder het eigen vermogen.
Onderdelen van het aandelenkapitaal
De drie belangrijkste onderdelen van het aandelenkapitaal zijn:
1. Het maatschappelijk aandelenkapitaal (dat wordt ook wel het maatschappelijk aandelenvermogen genoemd). Dit is het totale vermogen dat de onderneming kan krijgen door het plaatsen van aandelen. Dit maatschappelijke aandelenkapitaal bestaat dan weer uit de aandelen in portefeuille en het geplaatst aandelenkapitaal.
In de statuten van de NV wordt vastgelegd wat het maximale nominale bedrag is waartegen aandelen mogen worden uitgegeven. Bijvoorbeeld 1 miljoen aandelen met een nominale waarde van €10 per aandeel, totaal 10 miljoen dus. De nominale waarde is dus simpelweg het bedrag waarvoor de NV de aandelen oorspronkelijk heeft uitgegeven. Mocht een bedrijf later meer aandelen uitgeven, dan moet het haar statuten eerst aanpassen, en dat wordt dan weer besloten op de aandeelhoudersvergadering.
2. We hebben dus ook de aandelen in portefeuille. Dit is de nominale waarde van aandelen die nog niet zijn uitgegeven. Dit is dus een deel of het geheel van het maatschappelijk aandelenkapitaal. Dus dit zijn de aandelen die een NV nog in eigen bezit heeft. Stel dat een NV wilt investeren in nieuwe activiteiten maar niet genoeg liquide middelen heeft om de investering te betalen dan geeft zij de aandelen uit op de markt. Oftewel, de NV verkoopt een stukje eigendom en krijgt daar contant geld voor terug wat gebruikt kan worden voor de investering.
Het tegenovergestelde kan ook voorkomen. Als een NV heel veel liquide middelen heeft wat zij niet allemaal nodig heeft, dan kan er worden besloten aandelen weer terug te kopen van aandeelhouders. Deze komen dan weer in de portefeuille terecht. Dit doen bedrijven om de waarde van het geplaatst aandelenkapitaal te verhogen.
3. Het geplaatst aandelenkapitaal (wordt ook wel het geplaatst aandelenvermogen genoemd). Dit is de nominale waarde van de aandelen die in de werkelijkheid zijn uitgegeven aan verschillende aandeelhouders. Dit is dus het deel van het maatschappelijk aandelenkapitaal dat niet meer in de portefeuille van het bedrijf zelf zit. Al die aandeelhouders samen zijn dus eigenaar van de NV.
Het kan zijn dat het om de eerste keer gaat dat een NV aandelen gaat uitgeven; dan wordt het ook wel een Initial Public Offering (IPO) genoemd. Echter komt het ook voor dat een bedrijf meerdere keren aandelen uitgeeft. Dan is er dus al een deel van het aandelenkapitaal vrij verhandelbaar en komt er een extra deel vanuit de aandelen in portefeuille bij. De prijs van een aandeel bij uitgifte wordt emissiekoers genoemd.
Aandelen plaatsen
Aandelen kunnen op drie manieren geplaatst worden.
1. Als aandelen a pari worden aangeboden, dan betekent dit dat de aandelen worden verkocht tegen de nominale waarde van de aandelen, dus gewoon het bedrag waarvoor de onderneming de aandelen oorspronkelijk heeft uitgegeven. In ons geval is dat dus tegen een emissiekoers van €10 per aandeel.
2. Een aandeel kan ook boven pari worden aangeboden. Dit betekent dat de aandelen verkocht worden voor een hoger bedrag dan de nominale waarde, bijvoorbeeld tegen een emissiekoers van €15 per aandeel. Het verschil tussen de emissiekoers en de nominale waarde wordt de agio genoemd. De reserves die op deze manier worden opgebouwd wordt het agioreserve genoemd.
3. Slechts in één enkele situatie kunnen aandelen ook beneden pari worden aangeboden; dus voor een bedrag lager dan de nominale waarde. Dit mag alleen als de aandelen worden overgedragen aan een bank, wanneer de onderneming de aandelen niet a pari of boven pari kan plaatsen, maar toch dringend nieuw eigen vermogen nodig heeft. De minimumkoers is vastgesteld op 94% van de nominale waarde, dus in ons geval bedraagt de emissiekoers dan € 9,40 per aandeel.
Beurskoers en intrinsieke waarde
Stel nou dat een aandeelhouder zijn aandelen wil gaan doorverkopen. Dan wil de aandeelhouder hier uiteraard winst op maken. De aandeelhouder had de aandelen voor €15 gekocht, maar wil deze graag tegen een hogere beurskoers verkopen. De beurskoers is de actuele waarde van een aandeel op de effectenbeurs. Deze prijs kan van dag tot dag, of van moment tot moment variëren.
Tegenover elke verkoper staat een koper. Die koper heeft misschien niet de mogelijkheid gehad om bij de eerste uitgifte aandelen te kopen. Toch is deze koper geïnteresseerd om aandelen van de NV op de effectenbeurs tegen een hogere prijs op te kopen, omdat hij denkt dat de beurskoers in de toekomst nog verder gaat stijgen en winst kan maken. Meestal analyseert de potentiële koper de balans van bedrijven om te kijken naar de intrinsieke waarde van een aandeel. De intrinsieke waarde van een aandeel is eigenlijk het eigen vermogen (EV) per geplaatst aandeel.
Eigen vermogen berekenen
Het eigen vermogen wordt als volgt berekend. Het vreemd vermogen trek je af van de totale bezittingen.
EV = totale bezittingen (activa) – totaal schulden (vreemd vermogen)
Kijk maar naar dit voorbeeld. Je kan de totalen van het vreemd vermogen, €180.000, aftrekken van de totalen van de activa, € 280.000, en dan kom je uit op het totaal eigen vermogen van € 100.000. Vervolgens bereken je de intrinsieke waarde per aandeel door het EV, dus geplaatst aandelenkapitaal + reserves + resultaat (oftewel de winst) te delen door het aantal geplaatste aandelen.
De formule ziet er als volgt uit:
Intrinsieke waarde per aandeel = EV (Geplaatst aandelenkapitaal + reserves + resultaat) / aantal geplaatste aandelen
Het verschil tussen de intrinsieke waarde en de beurskoers drukt de verwachte toekomstige winstcapaciteit van een bedrijf uit; mensen verwachten dat de aandelen meer waard worden in de toekomst dan de intrinsieke waarde, waardoor de beurskoers hoger is. Dit vormt de goodwill. Dus goodwill = beurskoers – intrinsieke waarde. Een premie boven de intrinsieke waarde is dus gerechtvaardigd als het bedrijf goede winst perspectieven heeft. De goodwill staat ook op de balans, aan de debetzijde.
Hiermee zijn we aan het einde gekomen van deze samenvatting, tot de volgende keer!
