Samenvatting voor geschiedenis - Herstel van het centrale gezag door Mao
De Chinese geschiedenis
Eerst even in het kort de situatie in China op dit moment van ons historisch overzicht. In de vorige video’s zagen we dat in de Republiek China twee partijen ontstonden: de nationalistische Kwomintang en de Chinese Communistische Partij, CCP. Door hun tegengestelde ideologieën raakten ze in strijd met elkaar om de macht. In 1949 won de Chinese Communistische Partij onder leiding van Mao Zedong deze strijd en riep hij de Volksrepubliek China uit.
Het totalitaire regime van Mao Zedong
Mao Zedong zorgde ervoor dat er een ijzeren centraal gezag ontstond, dat een grote impact had op het dagelijks leven in China. Overal in het land werden partij-afdelingen van de de CCP gevestigd. Wilde je hogerop komen, dan moest je op z’n minst lid zijn van de CCP. Zo organiseerde Mao zijn totalitaire regime. Bij een totalitair regime is de bevolking ondergeschikt aan de staat en de ideologie van die staat. De staat oefent veel invloed uit op de bevolking om deze ideologie te laten doordringen.
Ook de CCP probeerde zijn ideologie aan het volk op te leggen. Dit gebeurde op drie verschillende manieren:
1. Ten eerste door middel van intensieve propaganda. Propaganda kan gezien worden als het maken van reclame voor een ideologie of voor een politieke partij, met als doel om meer aanhangers voor zich te winnen. Hierbij wordt vaak eenzijdig en verzonnen informatie gebruikt om mensen te beïnvloeden. Leugens over tegenstanders. “Fake news”, zoals Donald Trump dat zou noemen.
2. Het tweede middel om de Chinese bevolking de ideologie op te leggen was via massacampagnes. Met deze vele en grote campagnes werden alle mogelijke middelen op grote schaal ingezet om de bevolking op de hoogte te brengen van de ideologie van de communistische leiders en hun plannen, en van de propaganda dus.
Een voorbeeld van een grote campagne is de ‘landhervorming’ van 1950, waarbij boeren een eigen stuk land kregen. Eerst werd het land door de staat onteigend en opnieuw verdeeld over de rijke boeren en pachtheren. En een deel ging dan naar de arme boeren en landarbeiders. Dit zou de situatie van de arme boeren aanzienlijk verbeteren. Zo hoopte de CCP op het platteland enthousiasme voor de partij en het communisme op te wekken. Ook hoopte de CCP hiermee een groei in de landbouwproductie in te zetten.
3. Ten derde hield de CCP zich bezig met de heropvoeding van de bourgeoisie. De bourgeoisie is de midden- en bovenklasse van rijke burgers in de maatschappij. Door de leer van Karl Marx, waarop het communisme gebaseerd is, kreeg het begrip ‘bourgeoisie’ een steeds negatievere lading. De bourgeoisie wordt door het communisme gezien als de ‘bezittende klasse’ en als de vijand van de bezitloze boeren- en arbeidersklasse. Een vijand van de arbeidersklasse is een vijand van het communisme, en dus werden deze mensen naar heropvoedingskampen gestuurd. Hier werden zij gebrainwashed met het communistische gedachtegoed.
Klassenstrijd
Even terzijde: Het communisme van Karl Marx is gebaseerd op het begrip klassenstrijd. De verdeling van de maatschappij in klassen (bezittenden en bezitlozen) is typisch voor het gehate kapitalisme. Volgens het marxisme kon het dan ook niet anders of er zou een revolutie komen van arbeiders die de rijke bezittende klasse van hun troon zou stoten. In het geval van het Chinees communisme was deze revolutie gericht op de strijd van arbeiders en voornamelijk boeren, tegen de bezittende bourgeoisie. Want China was een vooral agrarische maatschappij, - de industrie, met z’n arbeiders, was aanvankelijk nog slecht ontwikkeld.
De revolutie
Mao probeerde de revolutie op drie manieren op gang te brengen:
- Ten eerste werden er showprocessen gehouden tegen de bezittende klasse en grootgrondbezitters, ofwel: de bourgeoisie. In deze showprocessen werden verdachten veroordeeld, maar waren bij voorbaat al schuldig verklaard. Het waren vaak oud-leden van de nationalistische Kwomintang-partij die veroordeeld werden.
- Ten tweede kregen de kleine arme boeren eigen grond, die onteigend werd van de grootgrondbezitters.
- Om ook de fabrieksarbeiders enthousiast te maken voor het communisme, werden er ook plannen gepubliceerd voor de modernisering en uitbreiding van de - door de overheid gecontroleerde - industrie waar deze arbeiders werkzaam waren.
Volkstribunalen
De CCP regeerde met harde hand, en onafhankelijke rechtbanken veranderden in volkstribunalen, waar - vaak onschuldige - mensen ter dood werden veroordeeld om gehoorzaamheid af te dwingen bij de rest van de bevolking. Deze volkstribunalen maakten tussen 1950 en 1952 zo’n 1 miljoen slachtoffers. Niet alleen dankzij de volkstribunalen werden mensen vermoord, maar iedereen die het niet eens was met de ideeën van Mao of hier kritiek op had, werd gevangen genomen, naar werkkampen gestuurd of gedood. Op deze manier zijn miljoenen Chinezen gestorven.
De Vijfjarenplannen
Zoals we al zeiden, richtte Mao zijn propaganda vooral op de boeren op het platteland. Maar het eigenlijke doel van Mao was om China ook op industrieel vlak te ontwikkelen en groot te maken. Hij wilde dat China geheel zelfvoorzienend zou worden, en niet afhankelijk van industriestaten elders in de wereld. Om dit te bereiken werd in 1953 het Eerste Vijfjarenplan gepubliceerd.
Dit idee had hij afgekeken van de Sovjet-Unie, die zo’n Vijfjarenplan al eens eerder had ontwikkeld. In de Sovjet-Unie was het een belangrijk middel gebleken voor een communistisch centraal geleide economie; precies wat Mao ook voor ogen had. In dit Eerste Vijfjarenplan waren de plannen opgesteld om, stapsgewijs, onder leiding van de overheid, economische doelen te bereiken die de komende vijf jaar volbracht moesten worden.
Drie doelen die onder andere in dit Eerste Vijfjarenplan stonden zijn:
- Ten eerste de nationalisatie van fabrieken. Dit betekent dat alle fabrieken in handen moesten zijn van de Chinese overheid, en dat alle buitenlandse invloeden uitgesloten moesten worden.
- Ten tweede werd er nadruk gelegd op steenkool en staalproductie.
- Ten derde was ontwikkeling van chemische industrie een doel.
De communistische Sovjet-Unie was net door eenzelfde proces van industrialisatie gegaan en hielp China hierbij. Het Eerste Vijfjarenplan en de hulp van de Sovjet-Unie zorgden inderdaad voor een succesvolle industrialisatie.
Hoewel de industrialisatie succesvol was, zat er een keerzijde aan. De levensstandaard voor boeren en arbeiders bleef laag. Het eerste Vijfjarenplan voorzag niet in meer consumptiegoederen, omdat er alleen werd gefocust op de ontwikkeling van zware industrie en het winnen van grondstoffen. Het gevolg was dat het voor de Chinese bevolking moeilijk was om aan dagelijkse goederen zoals voedsel en kleding te komen. Het communisme werd er niet populairder op, maar de onderdrukking werd des te groter.
Internationale isolatie
In 1953 overleed Stalin, de dictatoriale leider van de communistische Sovjet-Unie. Zijn opvolgers waren een stuk minder dictatoriaal en ook niet meer gefocust op het communisme als wereldrevolutie, zoals Mao dat was. Dit zorgde ervoor dat de relatie tussen de Sovjet-Unie en China minder hartelijk werd, terwijl China hiervoor veel had aan de hulp van de Sovjet-Unie, die nu begon weg te vallen.
Dat de relatie minder sterk werd, kwam mede doordat Chroesjtsjov, de opvolger van Stalin, een vreedzame co-existentie wilde met het Westen. Dit houdt in dat Chroesjtsjov ervoor pleitte dat de politieke verschillen en eventuele politieke conflicten tussen de Sovjet-Unie en het Westen niet zouden uitlopen op militaire conflicten. Mao zag geen potentie in samenwerking met het Westen, en wat Chroesjtsjov deed was in strijd met zijn communistische visie. Hij vond dat een samenwerking, of een vreedzame co-existentie, niet mogelijk was met het Westen. Volgens hem viel dat niet te combineren met de leer van de communistische wereldrevolutie waar hij voor aan het strijden was. Mao nam afstand van de Sovjet-Unie, wat resulteerde in een internationale isolatie. Want naast de Sovjet-Unie had China geen bondgenoten.
Tot zover de samenvatting over het herstel van het centrale gezag door Mao Zedong. Vergeet niet om ook de andere uitlegvideo’s voor geschiedenis te bekijken, zodat je straks goed voorbereid bent op het eindexamen!
