1. Duitsland na de Eerste Wereldoorlog

Samenvatting voor geschiedenis - Duitsland na de Eerste Wereldoorlog

Hoe is de Weimarrepubliek ontstaan?

De Weimarrepubliek werd net voor de wapenstilstand die op 11 november 1918 getekend was uitgeroepen. Deze wapenstilstand maakte een einde aan de Eerste Wereldoorlog. Op 9 november 1918 werd de Weimarrepubliek uitgeroepen, en hiermee werd het Duitse keizerrijk afgezet. De nieuwe Republiek zou geleid worden door een sociaaldemocratische regering, in de vorm van een parlementaire democratie. 

Vrede van Versailles

Er was echter weinig vertrouwen in de leiders van de nieuwe parlementaire democratie onder het volk. De reden hiervoor was dat de leiders van de Weimarrepubliek gezien werden als schuldigen voor het verliezen van de oorlog. De politici van de Weimarrepubliek hadden namelijk hun handtekening gezet onder het vredesverdrag dat opgesteld werd na het verliezen van de Eerste Wereldoorlog. Ook wel de Vrede van Versailles genoemd. Dit verdrag was heel slecht voor de economie van Duitsland, en ook de status van het land werd enorm aangetast. Wat er precies in het Verdrag van Versailles stond, zal zo verteld worden. 

Weinig vertrouwen in de Weimarrepubliek

Het lage vertrouwen in de Weimarrepubliek was voor een groot gedeelte gebaseerd op het idee dat de Weimarrepubliek politici gezien werden als landverraders. Om het verlies van de Eerste Wereldoorlog goed te praten waren er een hoop Duitse nationalisten, die beweerden dat de socialisten, communisten en politici van de Weimarrepubliek verraad hadden gepleegd tegenover het leger. Terwijl het leger aan het vechten was aan het front, hadden de socialisten en communisten in Duitsland vrij spel gehad. De ondertekening van het vredesverdrag was niet nodig geweest volgens de Duitse nationalisten, omdat de oorlog nog lang niet verloren was volgens hen. 

Dolkstootlegende

Dit was echter totaal niet waar: Duitsland was namelijk op haar laatste loodjes aan het vechten en het verlies zat eraan te komen. De verklaring voor het verliezen van de oorlog om status te behouden wordt de dolkstootlegende genoemd. Volgens de Duitse nationalisten had het Duitse leger de oorlog dus nog kunnen winnen, en door de ondertekening van het vredesverdrag was het leger en daarmee het Duitse rijk in de rug gestoken. 

Ook had het Duitse volk geen vertrouwen in het parlementaire systeem dat de Weimarrepubliek kenmerkte. Het systeem zorgde voor lange onderhandelingsperiodes tussen politieke partijen, waardoor het lang duurde voordat knopen werden doorgehakt. 

Sancties voor Duitsland in het Verdrag van Versailles

Het Verdrag van Versailles werd in juni 1919 opgezet door de winnaars van de Eerste Wereldoorlog. Uiteindelijk kwam het verdrag erop neer dat Duitsland hoofdschuldige was aan de Eerste Wereldoorlog. Frankrijk was erop gebrand om hele strenge regels op te stellen in het Verdrag van Versailles. Dit kwam doordat de Fransen enorme verliezen hadden geleden in de Eerste Wereldoorlog, en zij zich nooit meer bedreigd wilden voelen door de Duitsers. Er werden 4 afspraken gemaakt in het verdrag van Versailles. 

Schadevergoeding en herstelbetalingen

De eerste afspraak was dat Duitsland enorme schadevergoeding en herstelbetalingen moest betalen aan overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog. Deze sanctie was de reden voor een enorme economische crisis in Duitsland. 

Grondgebied afstaan

De tweede afspraak was dat Duitsland stukken grondgebied moest afstaan. Frankrijk kreeg Elzas-Lotharingen terug. Dit was een grondgebied dat in het zuidwesten van Duitsland lag en grensde aan Frankrijk. Ook moest er nog een deel land afgestaan worden in het oosten van Duitsland, wat tegenwoordig Polen is.

Verkleind leger

De derde afspraak was dat het leger van Duitsland verkleind moest worden. Dit kwam erop neer dat het Duitse leger uit niet meer dan 100.000 man mocht bestaan. 

Wilhelm II uitleveren

En tot slot, de vierde afspraak was dat Duitsland haar keizer Wilhelm II moest uitleveren aan de geallieerden voor berechting. De afspraken die gemaakt werden in het Verdrag van Versailles waren enorm pijnlijk voor Duitsland. Toch moesten ze het verdrag van Versailles accepteren, aangezien ze onder grote druk stonden van de geallieerden. De onvrede van het Duitse volk uitte zich in protesten en stakingen. 

Economische crisis in Duitsland (1923)

Er zijn twee redenen voor het ontstaan van een financiële crisis in Duitsland. De eerste is dat de Duitsers enorme herstelbetalingen moesten doen. Het ging over een bedrag van 132 miljard goudmark. Het was een onmogelijke opgave voor Duitsland om zoveel geld terug te betalen zonder dat de economie zou instorten. 

De tweede reden voor het ontstaan van de financiële crisis in Duitsland was dat winstgevende grondstofrijke Duitse gebieden ingenomen waren door de geallieerden. De regering van de Weimarrepubliek zat in diepe problemen en uit hopeloosheid gingen ze extra geld laten bijdrukken. Dit leidde ertoe dat de waarde van de Duitse Mark sterk daalde en er hyperinflatie opkwam. 

Hyperinflatie

In 1923 begon de hyperinflatie. Dit was dan ook een heel zwaar jaar voor de Duitse economie. Hyperinflatie is een zeer sterke vorm van inflatie. Inflatie gaat meestal om een prijsstijging van een paar procent per jaar, maar als er sprake is van hyperinflatie kunnen de prijzen per dag stijgen.

Amerika probeerde de Duitse economie te redden. Een reden hiervoor was dat ze de Duitse markt konden gebruiken als afzetmarkt voor Amerikaanse producten. Dan hadden de Duitsers wel geld nodig om Amerikaanse producten te kunnen kopen. Ook wilden de Amerikanen dat de Duitsers hun herstelbetaling kon blijven betalen aan de geallieerde landen. Daarom bedachten ze het Dawesplan.

Wat is het Dawesplan?

Het Dawesplan was in praktijk gebracht in 1924 door Amerika. Het Dawesplan bestond uit drie belangrijke kenmerken. De eerste was een lening. Het tweede punt was het voorzien van nieuwe verzoenende afspraken met Frankrijk. En het derde punt van het Dawesplan was dat er een nieuwe munt geïntroduceerd werd in de Weimarrepubliek, de Rijksmark. Dit zou mensen weer vertrouwen moeten geven in de Duitse economie.

Het lukte door middel van het Dawesplan om de economie weer gedeeltelijk te herstellen. De hyperinflatie was gestopt, maar een groot deel van de Duitse bevolking was zijn spaargeld kwijtgeraakt door de hyperinflatie. Ook moest er stevig bezuinigd worden door de overheid van de Weimarrepubliek om de herstelbetalingen te kunnen betalen. Het verliezen van spaargeld en de bezuinigen werd de regering van de Weimarrepubliek aangerekend door het Duitse volk. Wantrouwen tegenover de regering vloeide hieruit voort. De politieke chaos die de tijd van de Weimarrepubliek kenmerkte zorgde voor de opkomst van extreemrechtse partijen waaronder de NSDAP. Dit was de partij van Hitler. 

Economische crisis van 1929

Het laatste onderwerp van deze samenvatting gaat over de economische crisis van 1929. Deze crisis begon in Amerika en mondde uit in een wereldwijde economische crisis. In 1929 stortte de gehele Amerikaanse beurs in elkaar. De crisis waaide over naar Europa, en ook hier gingen veel bedrijven failliet en raakten veel mensen hun baan kwijt. 

Duitsland werd extra hard getroffen, omdat de lening van het Dawesplan niet meer werd verstrekt. Duitsland moest echter wel de herstelbetalingen doorbetalen. Ook moest er stevig bezuinigd worden door de overheid van de Weimarrepubliek om de herstelbetalingen te kunnen betalen. Door de hernieuwde politieke instabiliteit die voortkwam uit de crisis kon de NSDAP groeien met Hitler als partijleider. 

Samenvattend

Je hebt geleerd hoe de Weimarrepubliek is ontstaan en welke politieke problemen deze parlementaire democratie met zich meebracht. Hierna heb je geleerd wat het vredesverdrag van Versailles inhield en waarom dit negatief was voor Duitsland. Het derde onderwerp waar je over geleerd hebt is de economische crisis van 1924 in Duitsland en als gevolg van de crisis het ontstaan van het Dawesplan. Tenslotte heb je geleerd over de economische wereldcrisis van 1929 en welke invloed dit had op de Duitse politiek.