Gesteentekringloop

Bij het vak aardrijkskunde bespreken we verschillende processen die op onze aarde plaatsvinden. Zo komt ook het begrip “gesteentekringloop” voorbij. Maar wat is dat nu precies en hoe gaat het in zijn werk? Dat en meer leer je op deze pagina, maar ook door te leren met onze uitlegvideo’s voor aardrijkskunde!

Wat is de gesteentekringloop?

Natuurlijke processen op onze planeet werken vaak als een grote herhalende dans. Een van deze verbazingwekkende processen is de "gesteentekringloop". Dit is eigenlijk hoe rotsen en mineralen door verschillende krachten worden veranderd en gerecycled, steeds opnieuw, over miljoenen jaren.

Gesteentekringloop: voorbeeld

Stel je voor dat je naar een grote berg kijkt. Die berg is gemaakt van rotsen en mineralen. Maar na verloop van tijd, door regen, wind, en zelfs ijs, beginnen deze rotsen langzaam af te brokkelen. Dit proces noemen we "erosie".

Nieuwe gesteenten door sediment

De kleine stukjes rots die door erosie worden losgemaakt, worden sediment genoemd. Nu komt een ander deel van het proces in beeld: het "transport". Dit is wanneer wind, water of ijs het sediment oppakken en het ergens anders naartoe brengen. Denk aan een rivier die stromend water met zich meeneemt, inclusief dat sediment, naar andere plaatsen.

Compactie en cementatie

Dit sediment wordt uiteindelijk afgezet, wat betekent dat het op de grond valt en zich ophoopt. Als het sediment zich ophoopt, begint er een ander deel van het proces: "compactie en cementatie". Het gewicht van het opgehoopte sediment perst de deeltjes samen. Na verloop van tijd worden deze deeltjes aan elkaar gelijmd door mineralen die in het water aanwezig zijn. Zo ontstaan nieuwe gesteenten, zoals zandsteen of kleisteen.

Transformatie van gesteenten

Maar het proces gaat verder. Soms wordt dit nieuw gevormde gesteente ondergronds begraven. Onder hoge druk en hoge temperatuur kunnen gesteenten veranderen. Dit noemen we "metamorfose". Marmer, bijvoorbeeld, begon ooit als kalksteen, maar na metamorfose is het veranderd in een prachtig glanzend gesteente.

Uiteindelijk kan dit gesteente weer naar het aardoppervlak komen, bijvoorbeeld door tektonische bewegingen van de aardkorst. Daar begint het misschien weer aan het erosieproces, en de cyclus herhaalt zich opnieuw.

Gesteentekringloop samengevat

Dus, de gesteentekringloop is als een verhaal van verandering en hergebruik. Rotsen en mineralen veranderen voortdurend van vorm en locatie door erosie, transport, compactie, cementatie en metamorfose. Het is een eindeloze dans die onze aarde vormt en vormgeeft, en het herinnert ons eraan hoe dynamisch en verbonden de natuurlijke processen op onze planeet zijn.

Meer over gestentekringloop

Wil je meer weten over onderwerpen die met de gestentekringloop te maken hebben? Bekijk dan onze video over Interactie tussen endogene en exogene processen (havo of vwo). Ook voor andere belangrijke onderwerpen die je moet leren voor het aardrijkskunde examen hebben we video’s, dus neem vooral een kijkje!