Natuurkunde

1. Structuren, oerknal en straling en telescopen

Gegeven door:
Robbie Skoravic
Beschrijving Begrippen

Leer in deze kennisclip met uitleg voor natuurkunde meer over de structuur en ontwikkelingen van het heelal. We vertellen je over de manier waarop wetenschappers elektromagnetische stralingen gebruiken om het heelal te bestuderen en leggen uit hoe de oerknaltheorie is ontstaan. In dit filmpje bespreken we daarnaast begrippen als sterrenstelsels, lichtjaren, uitdijen van het heelal, kosmische achtergrondstraling en telescopen!

Heelal

De ruimte waarin de aarde, planeten, sterren en eigenlijk alles wat we kunnen waarnemen zich bevindt. Andere benamingen zijn het universum of de kosmos

Zonnestelsel

Bestaat uit de zon en alle planeten en hemellichamen die erom heen draaien

Sterrenstelsel

Een groep van vele miljarden sterren

Clusters

Sterrenstelsel die bij elkaar in de buurt zitten

Lichtsnelheid

299 792 458 m/s

Lichtjaar

De afstand die het licht in een jaar tijd aflegt. Deze afstandsmaat wordt gebruikt om afstanden naar sterren en sterrenstelsels aan te geven

Oerknal

Het idee van een gigantische explosie die voor de ontwikkeling van het heelal heeft gezorgd

Elektromagnetische straling

Straling uitgezonden door objecten in de vorm van radiogolven, microgolven, infrarood licht, zichtbaar licht, ultraviolet licht, röntgenstraling en gammastraling

Temperatuur

Is een maat voor de gemiddelde hoeveelheid kinetische energie die een molecuul van de stof heeft

Atoommodel van Bohr

Niels Bohr kwam in 1913 met een model waarin de banen van de elektronen gequantiseerd zijn. Dit houdt in dat er alleen elektronenbanen zijn toegestaan die voldoen aan een quantisatie regel, die in vereenvoudigde vorm weergegeven wordt als(voor het waterstofatoom): waarin r de straal van de baan is, me de massa van het elektron, v de snelheid van het elektron, n het baangetal(n = 1,2,3…) en h de constante van Planck. De binnenste baan heeft baangetal n = 1. De straal r1 van deze binnenste baan heet de bohrstraal van het waterstofatoom en wordt aangegeven als a¬0. Het model leverde correcte waarden voor de energieniveaus van het waterstofatoom: (met E in eV). Waterstof bestaat uit een kern (proton) en 1 elektron. Hetzelfde geldt ook voor enkelvoudig geïoniseerd helium, ook al zitten er nu twee protonen in de kern

Hemellichaam

Een object in de ruimte, zoals bijvoorbeeld de aarde en sterren

Kosmische achtergrondstraling

De warmtestraling die vlak na de oerknal werd uitgezonden

Optische telescopen

Een telescoop die licht verzamelt en een uitvergroot beeld maakt van datgene waar het op gericht staat

Radiotelescopen

Een radioantenne en ontvanginstallatie die gebruikt worden om radiosignalen van astronomische objecten waar te nemen

Ruimtetelescopen

Telescopen die in een baan rond de aarde zweven en op die manier elektromagnetische straling opvangen van objecten in de ruimte

Sterrenstelsels

Een grote verzameling van sterren, gas en stof die door gravitatie bij elkaar gehouden wordt

Wet van Wien

Een wet die het verband tussen de maximale golflengte van de straling die uitgezonden wordt door een zwart lichaam en de temperatuur van dat zwarte lichaam beschrijft. Deze verschuivingswet is opgesteld door Wilhelm Wien

D1: Zonnestelsel en heelal