5. Leesvaardigheid (Hoofdgedachte, onderwerp, etc.)

Nederlands Havo 

Leesvaardigheid (hoofdgedachte, onderwerp, etc.) 

Begrippen voor het analyseren van teksten: 

1.     Hoofdgedachte

Wat wil de schrijver mij vertellen? > formuleer in 1 zin > deze zin is de hoofdgedachte. 

2.     Het onderwerp 

-        Onderwerp staat meestal in de titel, de kop van de tekst. > maar er kan ook een citaat in staan 

(Citeren: Het vrijwel letterlijk overnemen van een stuk of stukje tekst uit een artikel. Dit moet tussen aanhalingstekens ‘’…’’ staan. )

-        Onderwerp haal je uit zinnen die vaak herhaald worden. 

-        Onderwerp kan ook in de lead gevonden worden. 

-        Onderwerp kan ook in de inleiding of conclusie gevonden worden. 

-        Onderwerp vinden in een kernzin (kernzin is de belangrijkste zin in een alinea) 

3.     Signaalwoorden 

Staan vaak in betogende of beschouwende teksten. 

Opiniërende beschouwing: 

                                                  Opbouw                                     Voorbeelden signaalwoorden

Inleiding                                     Probleem       

Kern     Standpunt 1 + argument  Ten eerste

Standpunt 2 + argument Ten tweede

Standpunt 3 + argument. Vervolgens

Standpunt 4 + argument. Ook

Standpunt 5 + argument            Tot slot

Slot                                          Samenvatting                               Samenvattend

Signaalwoorden van de samenvatting: 

-        Samenvattend 

-        In het kort

-        Kortom 

-        Al met al 

-        Met andere woorden 

-        Concluderend 

Signaalwoorden tegenstelling: 

-        Toch maar

-        Echter 

-        Maar

-        In tegenstelling tot 

-        Niettemin 

-        Desondanks 

Signaalwoorden vergelijking

-        Zo ook

-        Evenals 

-        Eveneens 

-        Eenzelfde als 

-        Net als 

Signaalwoorden voorwaardelijke beschouwing 

-        Gesteld dat

-        Op voorwaarde dat 

-        Mits 

-        Indien

Betoog: 

                                                  Opbouw                                     Voorbeelden signaalwoorden

Inleiding                                     Probleem + standpunt                  

Kern     1^e argument voor. Ten eerste

2^e argument voor Ook

3^e argument voor Vervolgens

1^e tegenargument  Daarentegen

Weerlegging 1^e tegenargument  Desondanks

Slot                                            Conclusie                                     Dus