4. Begrotingen

Samenvatting voor bedrijfseconomie - Begrotingen

Wat is een begroting?

Ten eerste is het belangrijk om te begrijpen wat een begroting nou eigenlijk is. Een begroting is een overzicht van de verwachte financiële situatie van de komende periode. Er zijn verschillende soorten begrotingen die opgesteld kunnen worden. Voorbeelden hiervan zijn een liquiditeitsbegroting en een exploitatiebegroting, beide onderdelen van het gehele financiële plan van een organisatie. 

Wat is een exploitatiebegroting?

De exploitatiebegroting wordt ook wel een resultatenbegroting genoemd. Een exploitatiebegroting is eigenlijk gewoon een winst- en verliesrekening, maar dan in een voorspellende vorm. Hierin laat je dus zien of je over een bepaalde tijd winst of verlies denkt te gaan maken. In de exploitatiebegroting zet je de verwachte omzet en kosten voor een bepaalde periode, bijvoorbeeld voor een jaar. De kosten trek je af van de omzet, en zo bereken je of je winst kunt maken.

Hier gaat het dus weer om de opbrengsten en kosten, zoals bij de normale winst- en verliesrekening. Zoals we ondertussen weten is dit niet per se hetzelfde als de ontvangsten en uitgaven; een factuur kan namelijk gestuurd worden, maar niet meteen betaald zijn. Als een factuur nog betaald moet worden door een andere partij, dan komt die op de balans terecht als debiteur, en als wij nog een factuur moeten betalen aan hen, dan komt die op de balans terecht als crediteur. 

In de video hierboven zie je hoe een exploitatiebegroting eruit kan zien.

Wat is een liquiditeitsbegroting?

In de liquiditeitsbegroting wordt een voorspelling gedaan over de toekomstige uitgaven en ontvangsten. Het doel hiervan is om een goede inschatting te maken over de toekomstige financiële situatie van een bedrijf. Het is namelijk belangrijk om te weten of er een overschot of een tekort aan liquide middelen zal ontstaan de in de komende periode. Bij een tekort zal er namelijk extra financiering nodig zijn, en het is belangrijk om dit ruim van tevoren te zien aankomen.

Een bedrijf kan bijvoorbeeld over het hele jaar gezien wel winst draaien, maar pas aan het einde van het jaar uitbetaald worden. Er is dan een liquiditeitstekort, want het heeft wél uitgaven het hele jaar door. Met een liquiditeitsbegroting kan je dan aan financierders laten zien dat je verwacht een tekort te hebben, maar dat dit enkel een liquiditeitsprobleem is dat later in het jaar weer terugbetaald kan worden. 

In de video hierboven zie je hoe een liquiditeitsbegroting eruit kan zien.

Liquiditeitsbegroting: voorbeeld bespreken

We zullen het voorbeeld uit de video stap voor stap bespreken. Het banksaldo van het begin van de maand is het bedrag dat al aanwezig is in de onderneming. Onze voorbeeld onderneming heeft aan het begin van de maand een banksaldo van €50.000. Deze €50.000 is dus geen voorspelling, maar de hoeveelheid geld die de onderneming daadwerkelijk bezit op het moment dat de begroting wordt opgesteld.

Ontvangsten op de liquiditeitsbegroting

Het volgende punt waar we naar kijken, zijn de ontvangsten. Ten eerste zien we dat deze onderneming €40.000 aan contante verkopen verwacht te maken in de komende maand, dus gewoon verkopen die meteen worden afbetaald. 

Vervolgens zien we debiteuren staan. Op de liquiditeitsbegroting is dit het bedrag naar verwachting door de openstaande debiteuren wordt overgemaakt. Hierbij is het goed om het grote plaatje weer te bekijken. Er is eerst een factuur gestuurd. Deze is toen geboekt als opbrengsten op de winst- en verliesrekening op het moment van het versturen van de factuur. Maar, deze is nog niet meteen betaald. Daarom kwam deze als debiteur op de Balans terecht.

Vervolgens verwachten we dat deze wél betaald wordt, waarmee de opbrengsten dus omgezet worden tot ontvangsten, en we deze dus zien in onze liquiditeitsbegroting. Stel dit gebeurt, dan zijn de debiteuren op de balans ook meteen omgezet in liquide middelen. In dit geval wordt er dus verwacht dat de debiteuren €60.000 daadwerkelijk zullen betalen in de komende maand. Stel dat deze onderneming een betalingstermijn van één maand hanteert, dan zijn deze ontvangsten van €60.000 dus afkomstig van verkopen die voor de vorige maand als opbrengsten op de winst- en verliesrekening zijn geplaatst. Met deze twee bedragen komen we op het totaal aan ontvangsten van €100.000. 

Uitgaven op de liquiditeitsbegroting

Bij de uitgaven van de onderneming wordt er op dezelfde wijze gekeken. Wij kijken alleen naar de bedragen die de onderneming daadwerkelijk uitgaan. We zien hier bijvoorbeeld crediteuren staan. Deze stonden dus op de balans, omdat we die nog moesten betalen, maar nu we ze daadwerkelijk gaan betalen komen ze op de liquiditeitsbegroting, omdat het geld er dan daadwerkelijk uitgaat, naar verwachting. We zien hier geen huurkosten staan. Dit kan bijvoorbeeld komen omdat we de huur van tevoren voor een heel kwartaal hadden betaald. Voor deze maand staan er dan geen huurkosten, want we hoeven nu niks over te maken. 

Alle directe uitgaven komen hier op te staan, zoals contante inkopen, lonen, aflossingen, enzovoort. Het grote plaatje is weer belangrijk. Want stel we kopen een laptop van €1500, dan is dat een investering. Deze investering komt op de balans terecht als bedrijfsmiddel. Zeg dat de laptop 5 jaar lang bruikbaar is, dan verliest de laptop op de balans elk jaar €300 aan waarde. Die €300 waardeverlies komt vervolgens op de winst- en verliesrekening als afschrijvingskosten tevoorschijn. Maar, aangezien het wel gewoon een directe uitgave is, komt deze ook als investering van €1500 op de liquiditeitsbegroting te staan. Zo zal je investeringen dus wel terug zien op de balans en liquiditeitsbegroting, maar niet op de winst- en verliesrekening. 

We komen zo uit op totale uitgaven van €65.000. Vervolgens berekenen we het verschil tussen de ontvangsten en uitgaven, wat €100.000 - €65.000 = €35.000 is. Dit tellen we op bij het beginsaldo van €50.000, en we komen uit op een eindsaldo van €85.000. Uit de liquiditeitsbegroting blijkt dus dat we de maand prima doorkomen en we aan het eind geen tekort, maar een overschot hebben! 

Geprognosticeerde balans

Dan hebben we nog een geprognosticeerde balans. Met prognosticeren bedoelen we eigenlijk gewoon voorspellen. Dit is dus simpelweg de voorspelling van de balans op een bepaald moment in de toekomst. Om een geprognosticeerde balans op te stellen zijn er drie dingen nodig. Een liquiditeitsbegroting, exploitatiebegroting en een beginbalans.

Om een geprognosticeerde balans op te stellen wordt de huidige stand van de balans gepakt, oftewel de beginbalans, waar de voorspellingen boven opgeteld en afgetrokken worden. We kijken dus naar de beginwaarden van de gebruikelijke posten op de balans, vervolgens gebruiken we gegevens uit de exploitatiebegroting en de liquiditeitsbegroting om de veranderingen over een de bepaalde periode te vinden, dat tellen we op bij de beginwaarden, en zo komen we uiteindelijk tot een geprognosticeerde balans.