Samenvatting voor geschiedenis - De Bokserbeweging en de Xinhai-revolutie
Aanleiding van de Bokseropstand
De buitenlandse inmenging, laten we het agressief imperialisme noemen, van de westerse landen in China werd een deel van de Chinese bevolking te veel. Het leidde tot de complete ontwrichting van het op vele tradities gestoelde keizerrijk. Zoals we in de vorige video vertelden, werden er steeds meer delen van China bezet door westerse landen.
Landloze Chinese boeren accepteerden dit niet langer, en aan het einde van de 19e eeuw ontstond er een nationalistische beweging. Dit wordt de Bokserbeweging genoemd. De naam stamt af van een religieus/politiek genootschap met de naam Vuisten der Gerechtvaardigde Eensgezindheid. Het was een genootschap dat de vechtsport beoefende, maar dat ook politieke ambities had. De boeren sloten zich erbij aan, waardoor een brede beweging ontstond.
In januari 1900 werd een opstand gestart door de boksers. De hele opstand was gericht tegen de aanwezigheid van de buitenlandse kolonisatoren en hun christelijke handlangers. Het christelijke geloof en de verspreiding ervan in China werd door de aanhangers van de Bokserbeweging gezien als een bedreiging van de Chinese identiteit. Wat deed de Boksersbeweging?
- Ze blokkeerden westerse ambassades in Peking;
- Vernielden christelijke kerken;
- En christelijke zendelingen en missionarissen werden aangevallen en vermoord tijdens de opstand.
Steun van Ci-Xi
De boksers werden gesteund door keizerin-weduwe Ci-Xi. Niet vreemd, want ook haar macht had ernstig te lijden onder de Westerse machtsinvloeden in China. Ci-xi was behoudend, wat betekende dat ze tegen de maatschappelijke veranderingen en vernieuwingen was die de westerse machten introduceerden of afdwongen. De vernieuwingen ondermijnden de macht en betekenis van de eeuwenoude dynastieën in het keizerrijk, of van wat daar nog van over was. Cixi was bang haar laatste macht kwijt te raken aan de westerse indringers en sloot dus een verbond met de Boksers.
Einde van de Bokseropstand
De Bokseropstand zou echter hetzelfde jaar nog de kop in gedrukt worden. Al in augustus 1900 werd er een einde aan gemaakt. Aanleiding daarvoor was de moord op een Duitse diplomaat. Het was het sein voor de andere westerse landen om op te treden. De Boksersbeweging bleek niet opgewassen tegen de westerse legers. Daar kwam bij dat er ook een Chinese legermacht met hen meevocht tegen de Boksersbeweging. Vreemd genoeg was dat het leger van keizerin Ci-Xi.
Dat kwam doordat zij in conflict was geraakt met de opperbevelhebber van haar leger: Yuan Shikai. Shikai was namelijk op eigen gezag bezig met het hervormen van het leger. Hij had een deel ervan gemoderniseerd en uitgerust met westerse wapens. De keizerin zag daar niks in en gaf hem de opdracht de Boksers te steunen. Maar Shikai koos ervoor om de Bokseropstand juist neer te slaan. Dit lukte dus tamelijk gemakkelijk, samen met de westerse militairen.
Gevolgen van de Bokseropstand
In september 1901 werd, na de overwinning van de westerse leiders, het Bokserprotocol opgesteld. In dit protocol werden opnieuw herstelbetalingen geëist, voor wat ze door de oorlog aan kosten hadden gemaakt en wat ze aan handel verloren waren. En ze bedongen dat de belangrijkste leiders van de Boksers beweging gestraft moesten worden. De Qing-dynastie moest opnieuw door het stof. Keizerin weduwe Ci-Xi moest met haar hofhouding de hoofdstad Peking verlaten. In feite betekende dit de ondergang van het keizerrijk.
Met haar conservatieve beleid was Ci-Xi er niet in geslaagd om de buitenlandse bemoeienis in China aan te pakken. Niemand had nog vertrouwen in de dynastie - die zich nota bene uit Peking had laten verjagen! De laatste hervormingspogingen van het hof waren niet meer dan de stuiptrekkingen van een stervend keizerrijk. Ci-Xi overleed in 1908 en werd opgevolgd door de 3-jarige Keizer Puyi. Zijn vader probeerde als regent nog enig gezag uit te oefenen namens de kleuter, maar overal in het land namen hoge ambtenaren de macht over door zelf militairen in dienst te nemen. Dit was het begin van een revolutie.
Revolutie tegen de dynastie
Het landsbestuur functioneerde dus niet meer. De verschillende bestuurders werkten niet samen en namen zelf hun beslissingen. De grote verandering die nu nodig was, ontstond onder leiding van de revolutionair Sun Yat-Sen. Hij was geen voorstander van een halve aanpak en wilde het hele systeem veranderen. Volgens Sun Yat-Sen moest de gehele Qing-dynastie plaats maken voor een nieuw systeem, namelijk een republiek gebaseerd op het westerse model. Hij bracht daarvoor verschillende verzetsgroepen samen. De gezamenlijke naam van deze verzetsgroepen werd de Tongmenghui.
Maar het was de succesvolle legeraanvoerder Yuan Shikai die gevraagd werd om orde op zaken te stellen. Het was een chaotische tijd. Yuan zou gevraagd zijn om minister-president van de republiek China te worden. Dat werd betwist door Yat-Sen. Er ontstond een tweestrijd tussen Yat-Sen en Yuan Shikai. Nu was er een strijd tussen het leger van Yuan Shikai en de revolutionairen. De laatsten wilden Yat-Sen als president van de republiek China. Ze wilden alleen instemmen met Yuan als president als hij definitief afstand zou nemen van de Qing-dynastie. Yuan Shikai stemde in met deze eis van de revolutionairen en zo kwam er dan eindelijk een einde aan het keizerrijk China.
Tot zover de samenvatting over de Bokseropstand en de Xinhai-revolutie. Vergeet niet om ook de andere uitlegvideo’s te bekijken, zodat je straks goed voorbereid bent op het eindexamen!
