In deze samenvatting voor maatschappijwetenschappen bespreken we de culturele identiteit van een volk, wetenschappelijke visies op nationale cultuur en identiteit en veranderingen in de Nederlandse cultuur en identiteit na 1960. Hier zullen begrippen in behandeld worden als modernisten, massaconsumptie, migrantengroepen en nog veel meer!
14. Oorsprong en veranderingen van de culturele identiteit van een volk

Een culturele identiteit ontstaat als een samenleving kiest voor een groepsverbondenheid die deze zelf definieert op grond van gemeenschappelijke waarden en normen en op grond van een gemeenschappelijk verleden
Een natiestaat of nationale staat is een staat met één dominante natie, waarmee een soeverein territorium wordt geboden aan een bepaalde natie en haar culturele identiteit
Een staat waarvan de inwoners bestaan uit verschillende volken, waarbij geen enkel volk een duidelijke meerderheid vormt
Sociale cohesie duidt op de samenhang in een maatschappij. Naast onderzoek naar sociale ongelijkheid en identiteit is de vraag hoe samenlevingen bij elkaar blijven een van de kernvragen in de sociologie
Deze groep benadrukt dat verhalen en mythen over de nationale identiteit bedacht zijn om de bindingen met de staat en de sociale cohesie tussen de inwoners van een staat te versterken
Internationalisering is het proces waarbij betrekkingen over steeds grotere afstanden worden aangegaan en zo over de landsgrenzen heen reiken
Individualisering is het proces waardoor mensen meer als individu in plaats van als groep in de samenleving komen te staan
Globalisering is een proces dat zowel economische, technologische, institutionele en sociale ontwikkelingen omvat. Kenmerkend voor het proces van politieke globalisering politieke is dat doordat landen meer gaan samenwerken, het makkelijker wordt om bijvoorbeeld handel te drijven of bijvoorbeeld te reizen van het ene land naar de andere
We spreken van affectieve bindingen tussen mensen voor zover ze emotioneel van elkaar afhankelijk zijn, zich gevoelsmatig met elkaar verbonden weten
Met regionale identiteit bedoelen we de cultuur en eigenheid van een bepaalde regio. Dit is wat typisch is voor een bepaalde regio, maar niet per se bij de cultuur van een het gehele land hoort
Een stereotype is een vaststaand beeld van bijvoorbeeld een groep mensen dat niet (volledig) overeenkomt met de werkelijkheid, of een deel van de werkelijkheid buiten proportie vergroot
Tekst 7 - Een chauvinistische heldenspiegel
Marita Mathijsen beschrijft in Historiezucht – De obsessie met het verleden in de negentiende eeuw hoe de geschiedenis, dus ook de geschiedenis van helden voor het eerst ‘van iedereen’ werd. Vanaf ongeveer 1800 wordt door historici, schrijvers, de hogere burgerij en de overheid een nationaal historisch besef in de bevolking ‘gehamerd’, schrijft Mathijsen. Door allerlei politieke oorzaken, de Franse Revolutie, de
gevluchte stadhouder, de Franse bezetting, het samengaan van Zuid- en Noord-Nederland tot 1830, ontstond in de eerste helft van de negentiende eeuw een hevige behoefte aan een eigen glorieuze nationale geschiedenis. Er werden daarvoor, met behulp van schrijvers, mythen gecreëerd, zodat Michiel de Ruyter louter een knap strateeg werd en geen desperado. Zulke historische figuren moesten helden worden en daar werd ook naartoe geschreven.
Bron: Carel Peeters, www.vn.nl, 11 november 2013
Gebruik tekst 7.
Er zijn verschillende visies over het ontstaan van naties: de modernistische school en de nationalistische school (critici van de modernistische school). Leg uit dat in tekst 7 de modernistische school te herkennen is. Gebruik in je uitleg een voorbeeld uit tekst 7.
Voorbeeld van een juist antwoord:
• In tekst 7 staat dat “historici, schrijvers, de hogere burgerij en de overheid een nationaal historisch besef in de bevolking hebben ‘gehamerd’.” Dit voorbeeld laat zien dat de (politieke en culturele) elite tracht de nationale identiteit en daarmee de binding met de (nieuwe) staat te bevorderen door de nadruk te leggen op de gemeenschappelijke cultuur en geschiedenis en de rol van helden als Michiel de Ruyter daarin
• Dit zijn kenmerken van de modernistische school, want deze school gaat ervan uit dat de natie een product is van het negentiende-eeuwse
nationalisme en gezien moet worden als een strategie van de elite om de bevolking aan de staat te binden