Homeostase

Of je nu vmbo-t, havo of vwo doet: als je biologie in je vakkenpakket hebt, krijg je vroeg of laat het begrip homeostase te horen. Maar wat is de betekenis? Homeostase is het in evenwicht houden van alle functies in het lichaam, ondanks veranderingen in de omgeving.

Wat is homeostase?

Homeostase gaat over het inwendig milieu. Het inwendig milieu is de ruimte buiten de cellen van een weefsel, dat een stabiele beschermde omgeving biedt voor weefsels en organen. Het inwendig milieu van mensen is altijd constant. Denk bijvoorbeeld aan onze lichaamstemperatuur: die is in principe altijd rond de 37 graden Celsius. Een ander voorbeeld is je bloeddruk. Het constant houden van het inwendig milieu, noemen we homeostase.

Hoe werkt homeostase?

Homeostase is mogelijk doordat alle weefsels en organen in ons lichaam met elkaar verbonden zijn via het zenuwstelsel. Een deel van de hersenen, de hypothalamus, houdt de homeostase in stand. Als de homeostase uit balans is, zorgt de hypothalamus er voor dat het evenwicht weer terug kan keren. Dit gebeurt door middel van biochemische stimulatie. Dat wil zeggen dat er gebruik gemaakt wordt van transmitters.

Wanneer een waarde (bijvoorbeeld temperatuur) afwijkt van de norm, vindt er een tegengestelde actie plaats om de afwijking te corrigeren. Dit noem je negatieve terugkoppeling. Dit zorgt ervoor dat een effector - zoals een spier, klier, of in het voorbeeld de verwarming - iets gaat doen, wat effect heeft op de waarde van de grootheid (de temperatuur). Hierdoor gaat de grootheid weer terug naar de ideale waarde, of normwaarde.

Homeostase: voorbeeld

Een ander voorbeeld waarmee we homeostase kunnen uitleggen, is de bloedsuikerspiegel. Dat is namelijk ook onderdeel van het inwendig milieu. Als je een tijd niets hebt gegeten, daalt je bloedsuikerspiegel, omdat de meeste glucose dan is verbrand. Als je een lage bloedsuikerspiegel hebt, kun je klachten krijgen als duizelig zijn, zweten, gapen en hoofdpijn. Je lichaam registreert dat en maakt glucose en insuline aan.

Meer weten over homeostase

Wil je nog meer weten over dit regelproces? Of vind je het fijner om hierover te leren met duidelijke uitlegvideo's? Bekijk dan onze video's voor biologie. De video over dit onderwerp op vmbo-niveau heet Processen in het menselijk lichaam. Als je havo doet, kun je de video Regelkring, terugkoppeling en prikkels bekijken. Diezelfde video is er ook op vwo-niveau.