Rationele keuzetheorie

Rationele keuzetheorie is een begrip dat ter sprake komt tijdens het vak maatschappijkunde. Wat is de rationele keuzetheorie precies? En waarmee helpt deze theorie? Dat lees je allemaal op deze pagina! Vergeet ook niet onze uitlegvideo’s te bekijken.

Wat is de rationele keuzetheorie?

Rationele keuzetheorie is een idee in de maatschappijkunde dat probeert uit te leggen waarom mensen bepaalde beslissingen nemen. Het draait allemaal om het idee dat mensen handelen op basis van wat hen het meeste voordeel oplevert.

Rationele keuzetheorie: voorbeeld

Stel je voor dat je voor een snoepwinkel staat met maar één euro in je zak. Je moet nu kiezen wat voor snoep je wil kopen. Rationele keuzetheorie zou zeggen dat je een beslissing neemt op basis van wat je het lekkerst vindt en wat je denkt dat de beste waarde voor je geld is. Dus als je heel erg van chocolade houdt en denkt dat je met een bepaald chocoladereepje de meeste voldoening krijgt, kies je dat.

Beslissingen nemen

In de maatschappij werkt het eigenlijk op dezelfde manier. Mensen nemen beslissingen op basis van wat ze denken dat het beste voor henzelf is. Dit kan van alles zijn, zoals het kiezen van een baan, het bepalen van vrienden of zelfs het beslissen om wel of niet de regels te volgen.

Crimineel gedrag verklaren met rationele keuzetheorie

In de criminologie wordt de rationele keuzetheorie gebruikt om crimineel gedrag te begrijpen. Criminelen worden gezien als rationele actoren die misdaden plegen wanneer de verwachte voordelen van het plegen van de misdaad groter zijn dan de verwachte kosten, zoals de kans om betrapt te worden en gestraft te worden.

Logisch handelen

De theorie gaat er dus van uit dat mensen redelijk en logisch handelen, met als doel hun eigen belangen te dienen. Het betekent niet dat mensen altijd alles perfect berekenen, maar het idee is dat ze proberen keuzes te maken die hen het meeste voordeel opleveren.

Bijvoorbeeld, als je moet kiezen tussen twee banen, eentje die verder weg is maar meer betaalt en eentje die dichtbij is maar minder betaalt, zou rationele keuzetheorie voorspellen dat je de baan kiest die je het meeste geld oplevert, tenzij er andere belangrijke factoren zijn die je beslissing beïnvloeden.

Waarvoor gebruiken we deze theorie?

Soms kan deze theorie ons helpen begrijpen waarom mensen bepaalde dingen doen, zoals waarom iemand ervoor kiest om naar school te gaan, waarom iemand een bepaalde winkel kiest om te winkelen, of waarom iemand bepaald gedrag vertoont.

Korte samenvatting

In eenvoudige bewoordingen betekent rationele keuzetheorie dus dat mensen proberen slimme beslissingen te nemen die hen het beste resultaat opleveren, gebaseerd op wat ze weten en wat ze willen bereiken. Het helpt ons begrijpen waarom mensen bepaalde keuzes maken in hun leven.

Meer weten over de rationele keuzetheorie?

Wil je meer weten over de rationele keuzetheorie en andere onderwerpen die daarmee te maken hebben? Bekijk dan al onze uitlegvideo’s voor maatschappijwetenschappen en/of maatschappijkunde! Video’s waarin rationele keuzetheorie besproken wordt zijn bijvoorbeeld: Politiek en maatschappij over criminaliteit en straffen (havo) en Strafbaar gedrag (vmbo-t en vmbo-kader).