Economie

6. Ontwikkelingslanden (hulp)

Gegeven door:
Henk de Beuker
Beschrijving Begrippen

In deze uitlegvideo voor economie gaan we het hebben over ontwikkelingslanden. We richten ons nu vooral op de hulp die deze landen krijgen om hun problemen op te lossen. Hierbij kijken we naar structurele hulp, noodhulp en de rol van de Verenigde Naties (VN). Voor meer informatie over ontwikkelingslanden voor je examen, bekijk ook onze andere twee video's over de kenmerken van ontwikkelingslanden, en de oorzaken en gevolgen.

D1: Handelen

D2: Ontwikkelingslanden

ThumbnailPlay
ThumbnailPlay
ThumbnailPlay

Structurele hulp voor ontwikkelingslanden

Het is voor arme landen heel erg moeilijk om welvarender te worden. Daarom hebben veel rijke landen maatregelen getroffen om de arme landen te helpen. Dit wordt ontwikkelingssamenwerking genoemd en het valt onder de structurele hulp, wat simpelweg inhoudt dat het gericht is op het verbeteren van de welvaart van een land. Er zijn twee manieren van structurele hulp:


1. Financiële hulp. Dit houdt in dat landen geld doneren aan rijke landen, zodat zij dit kunnen gebruiken voor belangrijke zaken. Dit is geld wat de arme landen niet hoeven terug te betalen en is dus anders dan het verstrekken van een lening.

2. Hulp in de vorm van kennis. Dit houdt in dat rijke landen ervoor zorgen dat de kennis in bijvoorbeeld de landbouw en de industrie verbeterd wordt, waardoor uiteindelijk de positie van het land op de wereldmarkt verbetert.


Wanneer deze hulp rechtstreeks wordt geboden van land tot land, dus bijvoorbeeld als Nederland direct hulp verleend aan Kenia, dan wordt er gesproken over bilaterale hulp. Ook kan de hulp geboden worden vanuit onafhankelijk instanties, zoals bijvoorbeeld het Rode Kruis of Amnesty International. Dit soort onafhankelijke organisaties worden vaak gefinancierd door giften vanuit bedrijven en consumenten.


Hoe helpt financiële hulp en kennis?

Financiële hulp en kennis kan op 4 manieren bijdragen aan het verkleinen van de mondiale wereldverschillen:

1. In het algemeen kan het de ontwikkelingssamenwerking tussen landen verbeteren, wat uiteindelijk op de lange termijn weer ten goede komt van het rijke land. Rijke landen kunnen hun hulp aan ontwikkelingslanden zien als een investering. Op de langere termijn kan het positieve effecten hebben op de economie van het land, waardoor mensen meer te besteden hebben en zij producten kunnen aanschaffen uit rijke landen. Zo kunnen rijke landen hun zogenaamde investering weer terugverdienen. De mondiale wereldverschillen zullen dan verminderd worden.


2: Ook kan de vrijhandel bevorderd worden. Rijke landen hebben vaak invoerrechten op bepaalde producten, om hun eigen productie te beschermen. In het kader van ontwikkelingssamenwerking kunnen rijke landen deze invoerrechten opheffen of verminderen, zodat de vrijhandel gestimuleerd wordt. Hierdoor ontstaat er meer mogelijkheid voor ontwikkelingslanden om hun producten te exporteren en dus meer te verdienen.


3. Contingentering. Met contingentering wordt bedoeld dat een rijk land het maximum aantal producten dat geïmporteerd wordt uit ontwikkelingslanden verhoogt. Er kunnen dan ook afspraken gemaakt worden, zodat er meer producten uit ontwikkelingen landen gekocht zullen worden.


4. Een belangrijke maatregel waarvan rijke landen eigenlijk niet willen dat die vaak gebruikt wordt, maar toch gedaan wordt om de welvaartsverschillen te verminderen, is het volledig of gedeeltelijk kwijtschelden van de schulden van arme landen. Arme landen komen vaak in een vicieuze cirkel terecht waar ze heel moeilijk uitkomen en de schulden maar blijven oplopen. Soms is de enige mogelijkheid om dit te doorbreken en enige vorm om licht aan einde van de tunnel te creëren, om de schulden kwijt te schelden. Dit gebeurt echter ook weer niet zomaar, en er worden soms bepaalde voorwaarden aan verbonden. Zo kan het rijke land een grondstof-overeenkomst aangaan met het arme land, wat inhoudt dat het rijke land ervoor zorgt dat er vanuit het arme land een bepaalde grondstof voor een vaste prijs wordt aangeleverd.


Noodhulp

Noodhulp wordt ingezet wanneer er een acute nood ontstaat voor hulp. Denk bijvoorbeeld aan een natuurramp, zoals een tsunami of orkaan die verwoestend is geweest voor het land. Maar ook nood die ontstaan is na aanhoudend oorlogsgeweld valt onder noodhulp. Net als structurele hulp wordt noodhulp gegeven door overheden van rijke landen en onafhankelijke instanties, en neemt het de vorm aan van het schenken van geld, hulpgoederen, personeel, medische zorg en bescherming. Het is belangrijk om te weten dat noodhulp gericht is op het helpen van een land op de korte termijn en structurele hulp gericht is op het helpen van een land op de lange termijn.


De rol van de Verenigde Naties

Een zeer belangrijk internationale organisatie die zich bezighoudt met hulp aan ontwikkelingslanden is de Verenigde Naties (VN). Het is opgericht in 1945 (vlak na de Tweede Wereldoorlog) met als doel om de mondiale veiligheid te waarborgen en hulp te bieden op het gebied van mensenrechten, veiligheid, ontwikkeling en economie. Op dit moment zijn er 193 landen lid van de Verenigde Naties, en het hoofdkantoor ligt in New York. Binnen de VN zijn er nog drie organisaties die een belangrijke een zeer specifiek doel hebben, namelijk het Internationaal Monetair Fonds (IMF) de Wereldbank, en de Wereld Handels Organisatie.


IMF

Het Internationaal Monetair Fonds is een internationale organisatie die de geldvoorraden over de hele wereld beheert en economische samenwerking bevorderd. Het is een zeer machtige en invloedrijke organisatie, en je moet het eigenlijk zien als de wereldoverheid op het gebied van geld. Het IMF zorgt voor financiële stabiliteit van landen en bevordert de handel tussen landen.


Wereldbank

Zoals de naam al zegt is de Wereldbank de overkoepelende bank van de Wereld. De Wereldbank is een internationale organisatie, die als specifiek doel heeft om leningen aan arme landen te vertrekken, zodat zij zich kunnen ontwikkelen op het gebied van het bestrijden van armoede.


De wereldhandelsorganisatie

De wereldhandelsorganisatie is eigenlijk een internationale toezichthouder op het gebied van handel tussen landen. Het zorgt ervoor dat alles volgens de regels gebeurt en dat afspraken worden nageleefd. Het kan er ook voor zorgen dat bepaalde invoerrechten van landen versoepeld of afgeschaft worden, zodat er een eerlijke situatie ontstaat en de handel in het algemeen bevorderd wordt.


Even op een rijtje:

IMF: zorgt voor financiële stabiliteit van landen, bevordert de handel tussen landen.

Wereldbank: verstrekt leningen aan ontwikkelingslanden, zodat armoede wordt bestreden

Wereldhandelsorganisatie: toezichthouder op het gebied van handel: worden de regels wel opgevolgd?