Confucianisme

Als je vwo doet en geschiedenis in jouw vakkenpakket hebt, zul je kennismaken met het begrip 'confucianisme'. Je kunt het confucianisme omschrijven als een ethisch en filosofisch systeem in China.

Wat is het confucianisme?

Het confucianisme volgt de leer van Confucius - daarover later meer. Hoewel je er misschien nog niet veel over gehoord hebt, heeft het confucianisme heel veel invloed gehad op de cultuur en geschiedenis van China en andere Oost-Aziatische landen.

Het confucianisme was voor een lange tijd een officiële ideologie tijdens de perioden van het Chinese Keizerrijk. Toch is het ook enige tijd verboden geweest, door de Qin-dynastie. Desondanks bleef het confucianisme populair onder de Chinese bevolking: het wordt nog steeds gezien als de belangrijkste filosofische stroming in China.

Wat houdt de leer van Confucius in?

In het confucianisme is een aantal waarden erg belangrijk: oprechtheid, medemenselijkheid, onbaatzuchtigheid, wellevendheid (dat wil zeggen: met elkaar omgaan op een manier die maatschappelijk geaccepteerd is), onderscheidingsvermogen en trouw. Ook zijn er principes of opvattingen die van belang zijn binnen het confucianisme. Een aantal voorbeelden:

Volgens Confucius bestaat het hele leven uit tegenstellingen die niet zonder elkaar kunnen bestaan. Deze tegenstellingen geven elkaar betekenis: 'hoog bestaat niet zonder laag’.

Een andere stelling was: Doe anderen niets aan waarvan je ook niet wil dat ze het jou aandoen.

Ook stelde Confucius dat de mens zijn plaats moet kennen, maar dat die plaats niet statisch is en dus kan veranderen. Zo moest intelligentie bijvoorbeeld zwaarder wegen dan uit een rijke of machtige familie komen. Dit idee heeft de Mandarijnen-Examens, die in China tot 1905 gehouden werden, beïnvloed. Het ambt van ambtenaar, ofwel Mandarijn, stond voor iedereen open: iedereen mocht examen doen, welke afkomst of opleiding je ook had.

Verder vond Confucius dat een laaggeplaatste persoon altijd een hogergeplaatste persoon moest gehoorzamen - vooral in familieverband. Volgens Confucius werd iemands status van bovenaf bepaald. De keizer zou alles moeten doen om het welzijn van zijn onderdanen te bevorderen, en de onderdanen zouden de keizer dan moeten gehoorzamen.

Wie was Confucius?

Confucius heette eigenlijk Kong Zi, ook wel bekend als Meester Kong of Kong Fuzi. Hij heeft nooit beweerd om een profeet te zijn en daarom wordt het confucianisme ook niet gezien als een religie: er werden geen Goden aanbeden en ze waren niet bezig met het hiernamaals. Confucius reisde veel en werd daarbij vergezeld door zijn volgelingen. Tijdens zijn reizen probeerde hij zijn ideeën voor een hervorming te verspreiden, maar dat had niet altijd succes.

Later stichtte Confucius een eigen school: de joe-tjiau. Daar onderwees hij zijn volgelingen, nu als studenten. Confucius vond dat zijn studenten, die zijn ideeën over goedheid en eerlijkheid aanhingen, het verdienden om hoogwaardigheidsbekleder (iemand met een hoge maatschappelijke functie) te worden. Dat sprak de machtige leiders ook aan. Zij draaiden het namelijk om: zij, de hoogwaardigheidsbekleders, waren dus goede en rechtvaardige mannen die het verdienden om gehoorzaamd te worden. Confucius leefde van 555 tot 479 v.Chr.

Het keizerrijk en Confucius

Meer weten over het keizerrijk en Confucius? Bekijk de uitlegvideo! In onze serie video's over de geschiedenis van China leer je ook over de Bokserbeweging, de oprichting van de Kwomintang en de Grote Sprong Voorwaarts. Wanneer je leert met video's komt de informatie op twee manieren binnen: visueel en auditief. Daardoor is het gemakkelijker om de leerstof te onthouden.