Demografisch transitiemodel : uitleg

Bij het vak aardrijkskunde kom je vroeg of laat het demografisch transitiemodel tegen. Maar wat is dat nu precies en waarvoor wordt het gebruikt? Dat en meer leer je op deze pagina, en natuurlijk ook door onze uitlegvideo’s voor aardrijkskunde te bekijken!

Wat is het demografisch transitiemodel?

Het demografisch transitiemodel is een manier om te begrijpen hoe de bevolking van een land verandert na verloop van tijd. Het helpt ons te begrijpen hoe geboorte- en sterftecijfers veranderen en hoe dat invloed heeft op de samenstelling van de bevolking. Het model heeft vier fasen, en elk vertelt ons iets over de levensomstandigheden en het welzijn van mensen in een land.

Demografisch transitiemodel: de vier fasen

- Fase 1: De Eerste Fase In fase 1 is de situatie zoals die vroeger was. Zowel het geboortecijfer als het sterftecijfer zijn hoog. Mensen leven in agrarische samenlevingen en zijn afhankelijk van landbouw om te overleven. Veel kinderen worden geboren omdat ze nodig zijn om te helpen bij het werk op het land. Maar helaas zijn er ook veel sterfgevallen, vanwege slechte gezondheidszorg en voedseltekorten.

- Fase 2: De Tweede Fase Na verloop van tijd begint het land zich te ontwikkelen. De gezondheidszorg wordt beter en er is meer voedsel beschikbaar. Dit betekent dat het sterftecijfer begint te dalen, maar het geboortecijfer blijft hoog. Hierdoor groeit de bevolking snel. Dit kan leiden tot een bevolkingsexplosie.

- Fase 3: De Derde Fase In fase 3 verandert er nog meer. Mensen worden beter opgeleid en de meeste mensen werken niet langer in de landbouw. Gezinnen worden kleiner, omdat mensen minder kinderen willen vanwege de kosten van opvoeding en onderwijs. Het geboortecijfer daalt hierdoor. Tegelijkertijd blijft het sterftecijfer laag. De bevolkingsgroei vertraagt, maar de totale bevolking blijft toenemen.

- Fase 4: De Vierde Fase In fase 4 bevindt de samenleving zich in een modern stadium. Het geboortecijfer is laag en bijna gelijk aan het sterftecijfer. De bevolking stabiliseert zich omdat er niet veel nieuwe mensen worden geboren en mensen langer leven. Dit kan leiden tot een vergrijzing van de bevolking, waarbij er meer oudere mensen zijn dan jongere mensen.

Ontwikkeling van landen

Het demografisch transitiemodel is belangrijk omdat het ons helpt te begrijpen hoe landen zich ontwikkelen en hoe de bevolkingssamenstelling verandert. Het stelt overheden en beleidsmakers in staat om rekening te houden met de behoeften van de bevolking op verschillende momenten in de geschiedenis. Het kan ook helpen bij het plannen van gezondheidszorg, onderwijs en sociale voorzieningen om aan de behoeften van de bevolking te voldoen.

Demografisch transitiemodel als nuttig kader

Het is essentieel om op te merken dat niet alle landen dezelfde stadia van het demografisch transitiemodel doorlopen, en sommige landen zelfs een andere weg inslaan of vastlopen in een bepaalde fase. Maar over het algemeen biedt het model een nuttig kader om de veranderingen in de bevolkingssamenstelling in verschillende delen van de wereld te begrijpen.

Meer over een demografisch transitiemodel?

Wil je meer weten over onderwerpen die met een demografisch transitiemodel te maken hebben? Bekijk dan onze video’s over Bevolkingsgroei en verdeling van de beroepsbevolking (havo en vwo) en bevolkingsgroei en ruimte (vmbo-t). Ook voor andere belangrijke onderwerpen die je moet leren voor aardrijkskunde hebben we video’s, dus neem vooral een kijkje!