Debiet

Bij het vak aardrijkskunde kom je vroeg of laat het begrip ‘debiet’ tegen. Maar wat is dat nu eigenlijk? Het debiet heeft alles te maken met rivieren: het is namelijk de gemiddelde afvoer (water) van een rivier per tijdseenheid.

Wat is debiet?

Voor aardrijkskunde moet je, op ieder niveau, het een en ander leren over water en rivieren. Nederland bestaat immers voor een groot deel uit water. Zoals je hierboven al hebt kunnen lezen, is het debiet van een rivier de gemiddelde afvoer per tijdseenheid. Als we het hebben over de afvoer van een rivier, dan gaat dat over het water dat vanuit een rivier de zee instroomt. We meten dit in kubieke meter, dus 1000 liter, per seconde.

Debiet van een rivier: voorbeeld

Laten we deze uitleg toepassen in een voorbeeld. Stel, het waterafvoer van de Maas is op een bepaalde plek 2.100 m³ per minuut. Wat is dan het debiet van de Maas? De som die je uitvoert is 2.100 / 60, omdat er in een minuut 60 seconden zitten. De uitkomst is 35, dus het debiet is 35 m³/s.

Er is ook een formule die je kunt gebruiken om het debiet uit te rekenen: Q = A * V. Hierin is Q het debiet in m³/s, A is de oppervlakte van de doorsnede van de rivier in m² en V is de stroomsnelheid van het water in meter per seconde.

Wat zijn de gevolgen van een hoog debiet?

Een debiet kan dus hoog of laag zijn: hoog wanneer er veel kubieke meter water per seconde wordt afgevoerd, laag wanneer er weinig water wordt afgevoerd. Je kunt je misschien wel voorstellen dat een hoog debiet een aantal problemen met zich mee kan brengen. Zo kan het bijvoorbeeld een risico vormen voor overstromingen: als er ineens heel veel water door een klein afvoerpunt moet, kan de rivier buiten zijn oevers treden.

Toch is er ook een positief gevolg van een hoog debiet. Als er sprake is van een hoog debiet, is de stroomsnelheid vanzelfsprekend ook hoger. Bij een hoge stroomsnelheid kan er kinetische energie worden omgezet in elektriciteit. Dit is dus een vorm van duurzame energiewinning.

Meer over water en rivieren

Met onze uitlegvideo’s voor aardrijkskunde kun je nog veel meer leren over alles wat te maken heeft met water en rivieren. Bekijk bijvoorbeeld de video’s met uitleg over waterkringloop en rivieren of waterbeheer in Nederland als je vmbo-t doet. Andere video’s waarin o.a. het debiet van een rivier besproken wordt zijn overstromingen en wateroverlast (ook voor vwo) en Rijn en Maas (ook voor vwo).