11. Politieke besluitvorming

Samenvatting voor maatschappijkunde - Politieke besluitvorming

Politieke besluitvorming

In het proces van politieke besluitvorming begint alles met de bespreking van een bepaald onderwerp door politici, of het nu in de volksvertegenwoordiging is of tijdens een vergadering met het dagelijks bestuur. Op dat moment wordt dit onderwerp opgenomen in de politieke agenda, wat het eerste stadium van de politieke besluitvorming is. Dit houdt in dat het onderwerp officieel wordt erkend en besproken als een mogelijke kwestie voor verdere actie en besluitvorming binnen het politieke proces. Het politieke besluitvormingsproces bestaat uit 4 fases en hieronder bespreken we de fases.

Agendavorming

Dit is het eerste deel van de politieke besluitvorming. Mensen en groepen in de samenleving willen soms dat de regering actie onderneemt. Ze proberen de aandacht van politici te vestigen en ervoor te zorgen dat hun onderwerp op de politieke agenda komt. Dit doen ze door de mening van het publiek te beïnvloeden. Als hun onderwerp eenmaal op de agenda staat, betekent dit dat de regering er serieus over zal gaan discussiëren.

Beleidsvoorbereiding

Hier proberen mensen die de regering ondersteunen, zoals ambtenaren, te achterhalen wat er moet gebeuren. Ze onderzoeken of nieuwe regels uitvoerbaar zijn, hoeveel het kost en of de bevolking het ermee eens is. Ook andere groepen streven hier naar invloed, en politici vormen hun eigen standpunt over het nieuwe beleid.

Beleidsbepaling

Dit is het moment waarop de uiteindelijke beslissing wordt genomen. In eerste instantie geeft het dagelijks bestuur aan wat zij denken dat er moet gebeuren. Vervolgens stemt de volksvertegenwoordiging hierover. Indien zij instemmen, wordt het nieuwe beleid ingevoerd.

Beleidsuitvoering

Nadat het beleid is besloten, moeten mensen het uitvoeren. Ambtenaren zorgen ervoor dat de regels worden gevolgd. Soms ondervinden ze moeilijkheden bij de uitvoering van het nieuwe beleid.

Terugkoppeling

Het belangrijkste om te onthouden is dat politieke besluitvorming nooit echt af is. Burgers in de samenleving blijven reageren op de handelingen van de regering, wat kan leiden tot nieuwe discussies en beslissingen in het politieke proces. Dit wordt 'terugkoppeling' genoemd.

Compromissen

Politieke beslissingen worden meestal genomen door compromissen te sluiten. Compromissen zijn afspraken tussen verschillende groepen en individuen waarbij iedereen een beetje toegeeft. Ze zijn van essentieel belang bij het vormen van het dagelijks bestuur en bij het verkrijgen van een meerderheid van stemmen in de volksvertegenwoordiging. Het duidt erop dat mensen bereid zijn tot samenwerking en het sluiten van compromissen om beslissingen te nemen en vooruitgang te boeken in de politiek.

Problemen parlementaire democratie

Dit zijn enkele problemen in een parlementaire democratie. Het is belangrijk om te begrijpen hoe deze uitdagingen het politieke proces beïnvloeden.

• Compromissen en onbegrip: Politieke partijen moeten vaak overeenkomsten sluiten met andere partijen om beslissingen te nemen. Dit kan verwarrend zijn voor kiezers, omdat ze niet altijd begrijpen waarom deze compromissen noodzakelijk zijn.

• Kloof tussen burgers en politici: Gewone mensen ervaren soms het gevoel dat politici niet naar hen luisteren. Ze hebben het idee dat politici te ver van hen af staan en hun problemen niet begrijpen.

• Minder binding met politieke partijen: Mensen voelen zich tegenwoordig minder sterk verbonden met politieke partijen dan in het verleden. Ze wisselen vaker van partij.

• Veel kleine partijen: Mensen ervaren tegenwoordig minder sterke binding met politieke partijen dan voorheen. Ze veranderen vaker van partij.

• Korte- termijn denken: Politieke partijen richten zich vaak op de korte termijn en streven naar successen in de actualiteit. Hierdoor vergeten ze soms belangrijke lange termijn problemen.

Actief en passief kiesrecht

Burgers hebben verschillende manieren om invloed uit te oefenen op politieke beslissingen. Een belangrijke methode is door te stemmen bij verkiezingen voor volksvertegenwoordigers, wat bekendstaat als actief en passief kiesrecht. Actief kiesrecht betekent eenvoudigweg het recht om te stemmen, terwijl passief kiesrecht betekent dat je jezelf beschikbaar kunt stellen voor een politieke functie. Daarnaast kunnen mensen lid worden van een politieke partij, waardoor ze deelnemen aan een politieke groep met specifieke doelen en standpunten.

Belangen of pressiegroepen

Een andere methode om invloed uit te oefenen, is door het oprichten van belangen- of pressiegroepen. Deze groepen vertegenwoordigen specifieke belangen van bepaalde groepen mensen. Ze streven ernaar politieke beslissingen te beïnvloeden door druk uit te oefenen op politici en beleidsmakers. Dit realiseren ze bijvoorbeeld door te lobbyen, waarbij ze proberen politici te overtuigen van hun standpunten.

Referenda

Belangen- of pressiegroepen kunnen ook op alternatieve manieren invloed uitoefenen. Ze kunnen vragen om referenda, waarbij mensen in hun gemeente mogen stemmen over een specifiek onderwerp. Bovendien kunnen ze deelnemen aan gesprekken in adviesorganen, waar ze ideeën kunnen delen.

Manieren om gehoord te worden

Zowel individuele burgers als belangen- of pressiegroepen hebben diverse manieren om gehoord te worden. Ze kunnen politieke partijen oprichten, in gesprek gaan met politici, klachten indienen bij de volksvertegenwoordiging of het dagelijks bestuur, en de media gebruiken om aandacht te krijgen voor hun standpunten.

Wat te doen bij problemen?

Wanneer er problemen met de overheid ontstaan, hebben mensen de mogelijkheid om naar de rechter te stappen. Hierbij kunnen zij verzoeken indienen bij de overheid, wat als een formele vraag geldt. Daarnaast bestaat de optie om burgerinitiatieven te ontplooien om specifieke problemen aan te pakken. Voor klachten met betrekking tot het gedrag van de overheid of ambtenaren, is het mogelijk deze in te dienen bij de Nationale ombudsman.

Besluitvormingsproces

Tijdens het nemen van beslissingen mogen mensen hun mening geven op een officiële manier. Als ze willen, mogen ze zelfs vragen om een soort stemming te houden in hun stad of dorp, dat heet een referendum. Zo kunnen gewone mensen en groepen meedoen in de politiek en invloed hebben op de beslissingen.

Manieren om de politieke besluitvorming te beïnvloeden

Burgers, belangengroepen en drukkingsgroepen hebben diverse manieren om invloed uit te oefenen op politieke besluitvorming. Dit kunnen ze doen door gebruik te maken van verschillende "machtstools". Laten we eens bekijken welke acht instrumenten tot onze beschikking staan: 

1. Kennis en deskundigheid: Het hebben van informatie en expertise over een onderwerp kan helpen om overtuigend te zijn.
2. Omvang van de groep: Hoe groter de groep mensen die ze vertegenwoordigen, hoe meer invloed ze vaak hebben.
3. Financiële middelen: Geld kan worden ingezet om campagnes te financieren en invloed uit te oefenen.
4. Formele bevoegdheden: Als ze wettelijke bevoegdheden hebben, kunnen ze bepaalde beslissingen afdwingen.
5. Gezag en charisma: Leiders met overtuigingskracht kunnen anderen inspireren om hun standpunt te steunen.
6. Toegang tot politici: Direct contact met politici kan helpen om hun standpunten over te brengen.
7. Zitting hebben in adviesorganen: Deel uitmaken van formele adviesorganen heeft invloed bij het nemen van beslissingen.
8. Toegang tot en gebruik van de media: Het kunnen bereiken van een breed publiek via de media kan de invloed vergroten.