Hallo allemaal en welkom bij deze video. In deze video gaan we het hebben over de effectenbeurs en bespreken we de volgende onderwerpen:
Samenvatting voor bedrijfseconomie - De effectenbeurs, beurskoers en koersbepalende factoren
Effecten zijn waardepapieren zoals aandelen, obligaties, opties en andere beleggingsproducten. De effectenbeurs is de openbare kapitaalmarkt. De bekendste effectenbeurs is ‘The New York Stock Exchange’, maar ook in Nederland hebben we een effectenbeurs, genaamd ‘Euronext Amsterdam’. Hier kunnen bedrijven en individuen effecten verhandelen van beursgenoteerde bedrijven. Een beursgenoteerde vennootschap is een type Naamloos Vennootschap, afgekort NV, die haar effecten uitgeeft op de tot de handel toegelaten financiële markten.
Een aandeel is een effect dat een deel van het kapitaal van een onderneming vertegenwoordigt. Simpel gezegd: wordt een bedrijf meer waard, dan wordt een aandeel ook meer waard, en andersom. Een bedrijf kan meer waard worden doordat het goed presteert, dus bijvoorbeeld winst maakt, of een veelbelovende toekomst heeft. Daarnaast kan een aandeel ook meer waard worden omdat er simpelweg meer vraag is naar dat aandeel. Dit betekent dat mensen denken dat het aandeel meer waard gaat worden, wat niet altijd gebaseerd hoeft te zijn op de daadwerkelijke waarde. Als er winst wordt gemaakt door een bedrijf, kan de leiding van dit bedrijf er ook voor kiezen om een deel hiervan uit te keren aan haar aandeelhouders in de vorm van dividend. Als een bedrijf er bekend om staat om vaak dividend uit te keren, maakt dat het aandeel ook aantrekkelijker.
Een obligatie is een effect dat een deel van een lening voorstelt. Er is dan dus een grote lening aan een bedrijf of overheid, waarvan een groot aantal leninggevers een deel verstrekken; je geeft dus een klein deel van de lening. Dus, in feite is een obligatie een schuldbewijs. Als obligatiehouder ontvang je een vergoeding in de vorm van couponrente, net zoals je normaliter rente ontvangt op je spaargeld bij de bank of bij het verstrekken van een lening.
Het belangrijkste verschil tussen een obligatie en een aandeel is de mate van risico en het verwachte rendement. Een obligatie is veiliger, maar heeft een laag verwacht rendement. Je ontvangt namelijk gewoon de rente die je hebt afgesproken, tenzij het bedrijf failliet gaat. Dit is vaak maar een paar procent. Een belegging in aandelen is risicovoller, maar het verwachte rendement is ook hoger. Een bedrijf kan namelijk in redelijk korte tijd 2x zoveel waard worden. Maar goed, het kan ook de andere kant op gaan. Hoe hoger het risico, hoe meer winst óf verlies een belegger kan maken.
Dan heb je ook nog derivaten. Derivaten zijn afgeleide financiële producten die gebaseerd zijn op een onderliggende waarde, zoals een aandeel. Het bekendste derivaten product is een optie. Bij het kopen van een optie koopt een belegger het recht om een bepaalde hoeveelheid effecten, zoals aandelen, binnen een afgesproken periode te kopen óf verkopen tegen een van tevoren afgesproken prijs. Dit is dus een nog risicovoller product dan een aandeel, omdat je nooit zeker kan weten hoeveel een aandeel waard gaat zijn in de toekomst en de koersschommelingen van een optie nog veel scherper zijn.
Men kan ook nog beleggen in vastgoed, valuta (zoals de euro of de dollar), in ‘commodities’ oftewel goederen (zoals graan en koffie), in edelmetalen (zoals goud en zilver) of in cryptocurrencies (zoals Bitcoin of Ethereum).
Veel mensen willen wel beleggen, maar hebben geen tijd of zin om uit te vogelen welke beleggingen ze nou wel en niet moeten kopen. Dan kan je investeren in een beleggingsfonds. Een beleggingsfonds belegt het verzamelde vermogen van verschillende beleggers. Om minder risico te lopen, verdelen beleggingsfondsen het verzamelde vermogen over meerdere bedrijven, sectoren en regio’s; dit noemen we risicospreiding. Er zijn een tal van verschillende beleggingsfondsen, waarbij de één een hoger risico en dus meer winst of verlies voorstelt dan de ander.
Oké, nu ken je de belangrijkste beleggingsproducten. Maar welke factoren bepalen de beurskoers? De beurskoers is de prijs van effecten. Deze wordt uitgedrukt in een bepaalde valuta. Zo wordt de prijs van een aandeel Microsoft uitgedrukt in dollars, en van Heineken in euro’s.
De koersschommeling wordt volatiliteit genoemd. Aandelen met sterke koersschommelingen zijn volatiele aandelen. Het risico van volatiele aandelen is hoog. Ze kunnen dus veel meer winst óf verlies opleveren dan aandelen van bedrijven met minder volatiliteit.
Zo zijn Microsoft en Heineken grote, gevestigde ondernemingen. Dit zijn stabiele bedrijven, die financiële tegenslagen goed kunnen opvangen. De koersschommelingen van deze bedrijven zijn relatief zwak, dus niet volatiel. Beleggers investeren in deze bedrijven vaak voor de lange termijn. Zij worden op de korte termijn beloond d.m.v. winstuitkeringen in de vorm van dividend en op de lange termijn doordat de waarde van het aandeel vergroot.
Kleine en/of jonge ondernemingen zijn veel volatieler. Vaak kunnen dit soort bedrijven financiële tegenslagen moeilijk opvangen, omdat ze hoge schulden hebben, weinig bezittingen hebben en nog geen winst maken. Echter hebben dit soort ondernemingen ook een veel groter groeipotentieel, wat betekent dat de waarde van zo’n aandeel zich binnen een paar jaar kan vermenigvuldigen. Beleggers speculeren op deze bedrijven vaak op kortere termijn. Speculeren is het kopen of verkopen van effecten om snel winst te maken door verandering in de beurskoers van het effect. Kleine en/of jonge ondernemingen keren vaak geen winst uit, omdat zij hun cash beter kunnen gebruiken om nieuwe investeringen te doen, met het doel om weer meer waard te worden.
De prijs van effecten verandert dagelijks, omdat financiële en niet-financiële informatie voor wijzigingen in vraag en aanbod zorgen. De efficiënte-markthypothese is een theorie die stelt dat in de prijs van aandelen alle toekomstverwachtingen en publieke informatie zijn verwerkt. Als er nieuws uitkomt worden de verwachtingen meteen aangepast, wat je dan terugziet in de prijs van het aandeel. Hierdoor is een aandeel nooit overgewaardeerd of ondergewaardeerd. Volgens deze theorie kunnen beleggers de markt dus niet “verslaan”. Er is veel kritiek op deze theorie, omdat een tal van investeerders heeft bewezen dat zij structureel beter presteren dan de markt. Overigens lukt de meesten dit niet.
Er zijn drie overkoepelende factoren die beurskoersen beïnvloeden. Te beginnen met geopolitieke- en macro-economische factoren.
Dit zijn factoren die van invloed zijn op het gehele beursklimaat. Het beursklimaat bestaat uit de omstandigheden en ontwikkelingen op de beurs en het algehele gevoel daarover. Dus, de mate van vertrouwen of onzekerheid onder beleggers. Dit heet het marktsentiment. Het marktsentiment is de stemming die heerst op de markt. De verwachting over de richting van de markttrend kan deze trend versterken of juist verzwakken.
Zo brengt oorlog bijvoorbeeld veel onzekerheid teweeg, wat een negatieve invloed heeft op het beursklimaat. Of als er te hoge inflatie is van de consumentenprijzen, wat leidt tot vermindering van de koopkracht van consumenten, wat weer invloed heeft op de omzet van bedrijven.
Als er een te hoge inflatie is, dan verhogen centrale banken in principe de rente. Als de marktrente verhoogt wordt, dan neemt de vraag naar aandelen af, wat leidt tot dalende aandelenkoersen. Immers, sparen of het investeren in obligaties wordt aantrekkelijker door een hogere rente. Deze beleggingsproducten hebben minder risico. Vooral staatsobligaties in ontwikkelde landen met stabiele economieën, zoals de V.S. of Nederland, hebben nauwelijks risico. Er is dus een wisselwerking tussen hoeveel vraag er is naar aandelen of naar sparen en obligaties; bij een hogere rente minder naar aandelen en meer naar sparen en obligaties, en andersom.
Aan de andere kant zijn periodes met sterke economische groei juist positief voor het beursklimaat. De productie stijgt, waardoor er meer banen worden gecreëerd en men meer kan besteden, waardoor omzet groeit en winsten stijgen. Men heeft meer geld over om te investeren op de effectenbeurs, wat leidt tot stijgende prijzen. Macro-economische factoren zijn het belangrijkst voor investeerders, omdat deze factoren vergaande invloed hebben op het beursklimaat en het marktsentiment.
Dit zijn factoren die invloed hebben op een specifieke bedrijfssector. Een voorbeeld hiervan is dat overheden, bedrijven en consumenten bijvoorbeeld vol inzetten op ‘vergroening’ van de samenleving. Dit betekent dat het waarschijnlijk is dat er meer investeringen worden gedaan op het gebied van verduurzaming waar de hele sector van profiteert.
Bedrijfsnieuws is een belangrijke factor waardoor de koers van een aandeel kan stijgen of dalen. Zo hebben de omzet- en resultaatverwachtingen grote invloed. Goede resultaatverwachtingen kunnen zorgen voor een koersstijging. Bijvoorbeeld het binnenhalen van een grote klant of het nieuws dat bedrijven gaan samenwerken op bepaalde vlakken, waardoor kapitaal efficiënter benut wordt. Als de winstverwachtingen stijgen, dan kan er in de toekomst een hoger dividend worden uitbetaald of veelbelovende investeringen gedaan worden.
Overnames en fusies hebben ook effect op de koers van een aandeel. Als een bedrijf wordt overgenomen, dan betaalt de koper vaak een extra premie bovenop de huidige waarde van het gekochte bedrijf, wat die aandeelhouders ten goede komt. De waarde van de kopende partij daalt echter op korte termijn, omdat zij hoge investeringskosten hebben en het jaren kan duren voordat die terugverdiend worden.
Uiteindelijk kunnen positieve toekomstige kasstromen van investeringen de waarde van ondernemingen verhogen. Dit noemen we de Netto Contante Waarde, of ‘Net Present Value’ in het Engels. Het uitrekenen van de netto contante waarde is een belangrijke methode voor investeerders om te bepalen of een investering genoeg rendement oplevert.
